Balonun havası

İşi para olanlar haftalardır diken üstünde. Tedirginlik ile korku arasında gidip geliyorlar. Daha düne kadar kulaklarından para fışkıran global finans piyasaları bir anda likidite darlığına düşüyor ve FED ile AB Merkez Bankası bankalararası piyasaya 300 milyar dolar para enjekte etmek zorunda kalıyor. Herkes "ne oluyor" diye soruyor birbirine. Aslında ne olduğu belli de bu iş nereye kadar gider sorusuna cevap bulmak zor. Dünyada salgın hastalıklar üç kategoride incelenir: endemik (yerel), epidemik (bölgesel), pandemik (küresel). Finansal problem önce ABD mortgage piyasasında başladı; geçen hafta Avrupa konut kredilerine sıçrar gibi olunca epidemik bir hal aldı. Şimdi ise pandemik bir duruma dönüşür mü endişesi var. Çıkış noktasına baktığımızda, risk fiyatlamasının iyi yapılmamasından kaynaklanan bir problem var karşımızda. Yani ekonomik değil finansal bir sıkıntıdan bahsedebiliriz. Ancak, küresel ekonomide herşey o kadar içiçe geçmiş durumda ki, domino etkisinin nerede başlayıp nerede duracağını kestirmek zor. Mal ve para Aslında mal piyasalarında da, dünyanın hızlı büyümesinden kaynaklanan bir fiyat şişmesi -yıllardır- süregelmekte. Zaten parayı bollaştıran da bu şişkinlik. Eğer son gelişmelerden dolayı dünyadaki büyüme yavaşlarsa, bunun mal piyasalarına yansıması kaçınılmaz. Dünyanın en büyük tüketicisi olan ABD'de büyüme yavaşlar ve ithalat azalırsa petrol, metal ve tekstil fiyatları geriler. Dolayısıyla şimdilik geçici gibi görünen likidite daralması uzun döneme yayılabilir. Kısa vadede kredi piyasalarında daralma manasına gelen bu durum, Türkiye'yi hem dış borç hem de yabancı sermaye girişi açısından etkiler. Ama orta vadede, mal fiyatlarındaki gerileme cari açığa ve enflasyona olumlu yansır. Bugün TCMB Para Politikası Kurulu toplantısı var. Faizle ilgili bir karar çıkmayacağı kesin ama toplantı sonunda yapılacak açıklama ile, bizim Merkez Bankası'nın, muhtemel bir likidite daralmasının etkilerine karşı nasıl pozisyon aldığını anlayacağız.