Bayramın ekonomisi olur mu?

Her türlü yapaylıktan, mesaj kaygısından uzak, toplumun kendisini gerçekten mutlu ve huzurlu hissettikleri günlerdir bayramlar. Filan kesime veya falan fikre nisbet olsun diye değil, kalplerde hisedildiği için kutlanırlar. Zira gerçektir bayramlar. Ve en önemlisi de manevi temellere dayanırlar. Düşünebiliyor musunuz, beş yaşındaki minicik çocuk ile seksen yaşındaki ihtiyarı aynı mutluluk potasında buluşturan, dünyaya farklı yerden bakan insanları aynı şekilde heyecanlandıran bir sevinç iklimidir bayramlar. Geleneklerle pekişen, ilişkilerle güçlenen bir sevinç iklimi. İnsanlar bayramlara, yeni kıyafetler, yeni eşyalar satın alarak önem atfederler. Hediyeleşirler. Çocuklara harçlık verirler. Yani tüketim yönü de kuvvetlidir bayramların. O sebepledir ki, bayram öncesinde çarşı pazarlar hareketlidir, canlıdır, bereketlidir. Herkes kendi bütçesine göre alışverişini yapmanın, yiyeceği, üstüne giyeceği birşeyler almanın tatlı telaşı içindedir. Bayramlar piyasayı canlandırır kısacası. Suni günler Türkiye'de (dünyanın geri kalanında olduğu gibi), her 14 Şubat'ta "tamamen sentetik" bir gün kutlanır: Sevgililer günü. Başından sonuna kadar yapay, insanları önceden tanımlanmış tüketim kalıpları içinde harcama yapmaya şartlandıran bir gün. Aslına bakarsanız, dünya perakendecilerinin insanları anlamsızca alışverişe yöneltmek için "gazladıkları" bunun gibi yapay günler giderek artıyor. Tüketmeye şartlanmış yeni çağın insanlarının da canına minnet bu durum. Ama bayramlarımızı da aynı tüketim kavramı içinde görmememiz lazım. İnsanların, yüzyılların gelenekleri ile alışveriş yaptıkları bu "tabii" günleri, sadece alışveriş yapılan birer "yapay tüketim" günü haline getirmemek gerekir. Alışveriş ve hediye, bayramların sadece birer "unsurudur". Bayramı bayram yapan ise, bunun çok ötesindeki mefkure ve manevi hazdır. Gerçek bayramlarımızın kıymetini bilmek ve o benzersiz hisleri duyabilmek dileğiyle, Ramazan Bayramınızı tebrik ederim.