Bey çeşmesi alışkanlığı

Devlet ekonomiden elini çekmeli! Yaygın klişelerden birisidir. Doğrudur da.. Devlet üretici, satıcı, fabrika işletici, tüccar olarak yer almamalıdır ekonominin içinde. Devletin ana oyuncu olduğu bir piyasada ne serbest rekabet olur, ne de sermaye birikimi. Nitekim Türkiye'nin Avrupa'yı 50 yıl geriden takip etmesinin perde arkası sebeplerinden birisi de devletçi ekonominin hantallaştırıcı etkisidir. Ama "elini çekmek" ifadesini, "hiçbir şeye karışmamak" veya "ekonomiyi vahşi kapitalizmin insafına terk etmek" olarak da düşünmemek lazım. Devlet, "düzenleyici ve denetleyici" olarak daima oyunda yer almalı tabii ki. Ama o kadar. Rekabette taraf olmamalı, fiyatın piyasa şartlarında oluşmasına müdahale etmemeli, narh koymamalı, bir kesimi diğerine göre kayırmamalı. Destekleme alımı yapmamalı mesela. Çiftçinin satamadığı tapon ürünü, bütçeden ayırdığı para ile satın almamalı. Mesela garibanizm uğruna , iktisadi akla uymayan yatırım yapmamalı. Kim çok bağırıyorsa ona destek vermemeli... Devlet kesesi Böyle bir kese yok esasında... Devlet kesesi, aslında bizlerin yani vergi ödeyenlerin, bu ülkeye vatandaşlık bağıyla bağlı olan ve vatandaş olmanın da şuuruyla hareket eden herkesin kesesi. O halde, kimse benim, bizim kesemizden birilerine destek çıkmamalı, ekonomik akla aykırı kararlar almamalı. Geçmişte devlet popülizm uğruna, satılmayacak tütünü, çayı alır sonra yakardı. Tarım kooperatiflerinin, ehil olmayan ellerde borca batmış mali yapılarını düzeltmek için "devlet kesesinden" paralar aktarılırdı. Fiskobirlik'in iki bankaya olan borcunun geçmişte devletçe üstlenilip kapatıldığı halen hafızalarda. Ama yıllarca "benim köylüm, benim işçim" istismarıyla, aslında devlet kesesinden değil ama "bey çeşmesinden" dağıtılan ulufelerle bu ülkenin maliyesinin ne hallere düşürüldüğüni hep birlikte gördük. İflas etmiş bir devlet ekonomisini gizlemek için suçu beş on banka patronuna yüklemek kolaydı ama, kamu bankalarının onmilyarlarca dolar "görev zararı" karambolde hepimizin sırtına yükleniverdi. Görev zararı ne mi idi? Bey çeşmesinden esnafa, çiftçiye dağıtılan paraların hepimizin sırtına binmiş hali dersek herhalde anlaşılır.