Bitti mi?

Ceva­bı baş­tan ve­re­yim: Ha­yır, bit­me­di ve uzun­ca bir sü­re de bit­me­ye­cek. Ya­şa­nan fi­nans kri­zi­ni geç­miş­te­ki böl­ge­sel ve­ya ka­te­go­rik kriz­le­rin "ay­nı­sı ama da­ha şid­det­li­si" ola­rak gö­rür­sek, bü­yük res­mi, hem de fe­na hal­de ıs­ka­la­rız. Kü­re­sel ka­pi­ta­liz­min al­tüst olu­şu­na şa­hit­lik edi­yo­ruz. Ser­ma­ye ha­re­ket­le­ri­nin glo­bal­leş­me­si­ne ül­ke eko­no­mi­le­ri­nin ayak uy­du­ra­ma­ma­sı ve mev­cut pa­ra­sal me­ka­niz­ma­la­rın ye­ni dö­ne­min ger­çek­le­ri­ne uy­gun iş­le­me­me­si, fi­nan­sal sis­te­mi çök­me nok­ta­sı­na ge­tir­di. Dün­ya, ye­ni bir pa­ra­sal sis­te­mi kur­mak mec­bu­ri­ye­tiy­le kar­şı kar­şı­ya ar­tık... *** Ya­şa­nan­lar, ser­ma­ye­nin kü­re­sel­leş­me­si­ne rağ­men ül­ke eko­no­mi­le­ri­nin ve da­ha da önem­li­si pa­ra­sal sis­tem­le­rin "ulu­sal" özel­lik­le­rin­den arı­na­ma­dık­la­rı­nı gös­ter­di biz­le­re... Ka­pi­ta­list sis­te­min, kü­re­sel re­ali­te­ye uy­gun şe­kil­de ye­ni­den bi­çim­len­di­ril­me­si ge­re­ki­yor ve ül­ke­ler de bu­nun far­kı­na var­ma­ya baş­la­dı. Sar­kozy'nin ve Brown'ın "ye­ni Bret­ton-Wo­ods" çağ­rı­la­rı bu­nun gös­ter­ge­si... 15 Ka­sım­da Tür­ki­ye'nin de ka­tı­la­ca­ğı G-20 top­lan­tı­sı, bel­ki de Bret­ton-Wo­ods'un ye­ri­ni ala­cak yep­ye­ni bir pa­ra­sal sis­te­mi dün­ya­nın önü­ne ko­ya­cak. 60 yıl son­ra ka­pi­ta­list sis­tem "pa­ra ve fi­nans sis­te­mi­ni" ye­ni­den ta­rif ede­cek. Mev­cut sis­te­min "çat­lak­la­rın­dan sı­zan" "kon­trol­süz risk ve ka­zan­cı" de­net­le­ye­cek me­ka­niz­ma­la­rı oluş­tu­ra­cak. *** Bor­sa­lar­da­ki ve kur­lar­da­ki iniş-çı­kış­lar, kriz al­gı­mı­zı de­ğiş­tir­me­me­li... Önü­müz­de­ki dö­nem­de, dün­ya pa­ra­sal sis­te­mi­nin ve fi­nans pi­ya­sa­la­rı­nın kök­ten de­ğiş­me­si­ne ve ger­çek­ten kü­re­sel­leş­me­si­ne şa­hit­lik ede­ce­ğiz. Tür­ki­ye kri­zi fır­sa­ta çe­vir­me­ye­cek bel­ki ama, kriz son­ra­sı olu­şa­cak ye­ni kü­re­sel ya­pı, Tür­ki­ye gi­bi bir­kaç ül­ke­ye ba­zı fır­sat­lar su­na­bi­lir. Kriz­den "iza­fi ola­rak" az za­rar­la çı­kan, bü­yü­me di­na­mik­le­ri güç­lü ve en önem­li­si ma­li sis­te­mi ile ka­mu ma­li­ye­si sağ­lam olan ül­ke­ler, ge­le­cek yıl­la­rın "yıl­dız aday­la­rı" ola­cak­lar. Ta­bi­i "ulu­sal ev­ham­lar­dan" kur­tu­lup ger­çek­ten kü­re­sel ol­ma­yı ba­şa­ra­bil­me­le­ri şar­tıy­la...