Borç oranı iyi de faiz hâlâ yüksek

Dün açıklanan Kamu Borç Stok Rakamları, devlet borcunun "nisbi" olarak azaldığını gösteriyor. Kamu Net Borcunun Milli Gelir'e oranı yüzde 70'e gerilemiş. 2002'de bu oran yüzde 79'a yakındı. Yani Devletin borcunun ülkenin yıllık toplam hasılatına oranı azalmış. Rakam olarak bir azalma yok tabii. Toplam 252 katrilyon TL net borcu var kamunun. Çok büyük görünebilir gözünüze. Önemli olan borcun taşınabiliyor olmasıdır. Yani bünyenin, ağırlığı taşıyabilecek kuvvet ve cüssede olması. ABD'nin kamu borcu trilyonlarca dolar. Ama ekonomisinin ürettiği rakam bu yükü taşıyabilecek hacimde olunca, kimse korkmuyor. Avrupa Birliği ülkelerinde bu oran yüzde 60 olmak zorundadır. Türkiye de bir gün AB üyesi olmayı başarırsa, yerine getirmesi gereken meşhur Maastricht kriterlerinden bir tanesi de budur. Nasıl azalır bu oran?. Matematik olarak basit. Payı küçülterek veya paydayı büyüterek. Yani, borç rakamını nominal olarak azaltarak veya Milli Geliri arttırarak. Hesap kolay da ne azaltmak, ne de arttırmak hiç kolay değil. Hep söylediğim gibi, AB siyasi kriterleri, kanun çıkarıp uygulayarak yakalanabilir. Ama iktisadi kriterlere ulaşmak, görüldüğü gibi meşakkatli ve uzun bir süreç. Faiz, yine faiz Yüksek faiz, yıllarca Türkiye'nin iliğini, kemiğini sömürdü. Enflasyonun yüzde 20-30 üzerinde yıllık faizle devlet yıllarca borç aldı. Birkaç yüz bin kişi geometrik oranda büyüyen servetlere sahip oldular, sadece faiz kazancıyla. Hazine ise battıkça battı. Şimdi enflasyonla birlikte faiz de düşüyor. Ama reel faiz hâlâ yüksek. Bonoların yıllık bileşik oranı yüzde 23. Sene sonu beklenen enflasyona göre devlet hala yüzde 12 civarında net faiz ödüyor. Geçmişe göre az ancak iyi bir ekonomi için hala çok fazla. Nitekim 2004 bütçesinin de neredeyse üçte biri faize gidiyor. Türkiye'nin son on yılını anormal faizlere mahkum edenlerin yatacak yerleri yok esasında. Ekonomik ve siyasi istikrar sürdükçe oranlar "gerçek" anlamda da gerileyecektir ama borçlanma halen çok pahalı Türkiye'de. Faiz devletin belini -eskisi kadar olmasa da- bükmeye devam ediyor.