Borç yiğidin kamçısı mı?

"Borçtan değil, döndürememekten korkmak lazım" demişti duayen bir bankacı. Mesleğimin başındaydım ve "borcu döndürmek" neden bu kadar önemli anlamamıştım. Sonrasında "kaldıraç etkisini", "reel faiz"in önemini öğrendikçe borcu döndürmenin önemini idrak ettim. Türkiye'nin "yokedici bir borç sarmalının içine çekildiği", 90'lı yılların ikinci yarısında, iyi yönetilmeyen ve verimli kullanılmayan kamu borcunun bir ülkeyi nasıl tükenişe götürdüğünü müşahade ettim. Faiz geliri ile servetleri "geometrik biçimde büyüyen", ekonomiye hiçbir katma değer sağlamayan türedi zenginlerin "tatlı hayat" yaşadıkları bu kaotik dönem, 2001'de tüm ülke duvara toslayınca sona erdi. Ama zorla, ama isteyerek, kamu yönetimi mali disiplinin önemini kavradı. Bütçe'de kaynağı olmadan harcama yapılmamaya başlandı. Zor oyunu bozdu ve kamu harcamalarının "faizine bakılmaksızın" borçlanarak finanse edildiği dönem bitti. Ak Parti iktidarında faiz ile birlikte kamu kesiminin borçlanma gereği de azalmaya başladı. Borç çevrim oranı düştü. Türkiye'nin boğazını sıkan sarmal çözülmeye başladı. İç-dış 2006'da toplam kamu borcunun Milli Gelir'e oranı % 50'lere geriledi. AB'nin Maastricht kriterlerinin de altında olan bu oran 2001'de % 100'e yakındı. Yani Türkiye bugün, yıllık gelirinin yarısı kadar bir borcu taşıyor. Tabii bu dönemde kamunun borcu hem nominal hem reel hem oransal olarak azalırken, özel sektör borçları arttı. Ama normali de bu değil mi zaten... Borçlanabilen bir özel sektör, verimlilik meselesini halletmeye başlamış, faaliyet karı üretebilir hale gelmiş demektir. Borç dinamiğindeki bir diğer olumlu gelişme ise, dış borcun toplm borç içindeki payının azalması. Böylelikle Türkiye'nin küresel dalgalanmalara karşı kırılganlığı azalıyor. Nitekim net dış borcun Milli Gelire oranı % 25'in altına gerilemiş durumda. Borç yiğidin kamçısı değil, olmamalı. Ama borçtan değil, borcu yönetememekten korkmalı. Türkiye borcunu giderek daha iyi yönetiyor. Geleceğe umutla bakmamızı sağlayan en temel faktörlerden birisi de bu..