Bütçe ve kayıtdışı

2006 bütçesine ilişkin detayları, Maliye Bakanı'nın ağzından, biraz da teatral bir biçimde dinledik. Maastricht kriterlerinin birincisi olan bütçe açığının GSMH'ya oranını (yüzde 3) bu yıl sonunda tutturmayı zaten bekliyorduk. 2006'da, istikrar programının en önemli ayağı olan 'Faiz Dışı Fazla' hedefi korunuyor. Memur maaşlarına enflasyon kadar (yüzde 5) zam planlanıyor. Önümüzdeki yıl da, ekonomik programın omurgası olan mali disiplinden sapılmayacağı (en azından bütçe ölçeğinde) görülüyor. Bakan Unakıtan, yatırım kalemlerinde de bu yıl yüzde 50 artışla 15 milyar YTL harcama planlandığını söyledi. 2007 seçim yılı; 2006'da yatırımların biraz hızlanması normal. Eğitime ayrılan pay da fena değil. Türkiye'de iki yıldır eğitimin bütçedeki payı savunmanın payının önünde gidiyor. Hayra alamet bir durum sizin anlayacağınız. Gelir tarafında vergi gelirlerinde radikal artışlar var gibi görünmekle birlikte, resmin arka planında durum pek öyle değil. Adil vergi? Kurumlar ve gelir vergilerinde yüzde 50 ile 80 civarında artış var gibi görünüyor ama, bu fark mahalli gelirler ile fon kesintilerinin de yeni düzenlemede bütçeye dahil edilmesinden kaynaklanıyor.Gerçek anlamda kurumlar ve gelir vergilerinde planlanan artış yüzde 7-10 civarında. Bunun anlamı şu: Devlet esas gelir olması gereken doğrudan vergilerde ciddi bir artış beklemiyor. Sonuç , 'vur abalıya' olacak. Yani yine akaryakıttan, telefondan, doğalgazdan, taşıttan alınan dolaylı vergilere yüklenilecek. Hükümet gelir idaresi reformunu kağıt üzerinde yaptı. Ama Türkiye'nin en büyük kara deliklerinden olan kayıtdışına yönelik elle tutulur bir adım atamadı. Türkiye, gelir üzerinden verginin hala doğru dürüst toplanamadığı bir ülke maalesef. Ticaretin, üretimin neredeyse yarısının hiçbir kaydının olmadığı bir ülke. Maastricht kriterlerinde kayıtdışı oranı yok ama, ekonominin kayıtdışında seyrettiği bir ülkede diğer kriterleri tutturmak da, sürdürmek de bir hayli zor olur. Hükümet, bariz bir biçimde başarılı olamadığı belki de tek konu olan kayıtdışı ile mücadelede bakalım 2006'da nasıl bir performans gösterecek?