Büyüyen kazanır!

Yüksek enflasyonun iş ahlâkını bozucu etkilerinden birisi de, sermayedarı iş yapmak yerine faiz kazancına yöneltmesi idi. Düşünsenize, bilançosundaki karının neredeyse tamamı faaliyet dışından gelen şirketler vardı. Bono ve repo zengini şirketler ise cabası. Halbuki, faize yatırım yapmak için şirket kurmaya, fabrika açmaya gerek yoktu ki! Bir masa, bir sekreter ile pekala bu iş yapılabilirdi. Lakin, o şirketler de faize yatırım için kurulmamışlardı tabii ki. Ancak, yıllar süren yüksek enflasyon ve daha da korkuncu çok yüksek reel faiz, şirketlerin de niyetini bozdu ve çoğu işletme sermayesinin önemli bir kısmını üretimden ve yatırımdan çekip, bonoya, faize yatırdılar. Neredeyse son on yılın serencamı budur. Şimdi, düşen enflasyon ve -inşallah- düşecek faiz ile birlikte, firmalar tekrar faaliyet karlarını, işletme sermayelerini hatırladılar. Artık "paranın işten kazanıldığı", "vade farkının bir finansal getiri aracı olmadığı" yeni bir döneme giriliyor. Evet reel faiz hala yüksek ama şirketler, bir yıl sonra bu faizlerin olmayacağını ve sermayelerini düşük kâr marjlarıyla çevirmek zorunda kalacaklarını biliyorlar. MÜSİAD: Ciroyu arttırın Gazetelerden okuduğuma göre "Düşük Enflasyonda Yol Haritası" yayınlamış MÜSİAD. Tamamını görme imkânım yok ama, özetle şirketlere "ölçek ekonomisi"ni tavsiye ediyor. Faaliyetlerden kâr etmeyi, "daha çok üretim ve satış yaparak" düşük marjlarda kârlılığı yükseltmeyi öneriyor. Ölçek ekonomisini bir yazımda özetlemiştim. Üretim ve satış hacmini büyüterek, düşük kâr marjında yüksek ciroya ulaşmak ve kârı artırmak. Esnaf "sürümden kazanmak" sözüyle çok eskiden çözmüş meseleyi ama, koca koca firmalara "sürümden kazanın" demek cazip olmayabilir. "Ölçek ekonomisine geçmek" kulağa daha hoş geliyor. Şaka bir yana, ister ölçek ister sürüm, hacmini büyüten ve sermayesini hızlı döndüren para kazanacak bundan sonra. Faaliyet kârı, işletme sermayesi, ciro kelimeleri patronların zihninde öncelikli yerlerini alacak. Ayakta kalanlar, "işinden kazananlar" olacak.