Cari açık neden önemli?

Türkiye bu yıl sonunda 100 milyar dolarlık dış ticaret hacmini yakalayacak gibi görünüyor. 40 milyar doları aşan ihracat ile 60 milyar dolar civarındaki ithalat rakamları ile Milli Gelirinin yarısını dış ticaretten sağlayan bir ülke konumuna geliyoruz. İhracatın önemli bir kısmı mamul mal iken, ithalatın ağırlığını hammadde ve ara mallar oluşturuyor. Tabii petrol ve doğalgaz da buna dahil. Dış ticaretin yıl sonunda 18 milyar dolar civarında bir açık vermesi bekleniyor. Yani Türkiye ticaretten kazandığı dövizin daha fazlasını harcamış olacak. Bu rakam tek başına ürkütücü gelebilir. Ama Türkiye'nin önemli bir girdisi de turizm gelirleridir . Turizmden gelen döviz, dış ticaretteki açığı azaltıcı bir faktördür. Bir de eskisi kadar büyük olmayan işçi dövizleri vardır ülkeye gelen. İşte kabaca, bu rakamların toplanıp çıkarılmasıyla cari açık dediğimiz rakama ulaşırız. Cari açığı, bir ülkenin döviz cinsinden gelir giderlerinin arasındaki fark olarak anlayabilirsiniz. Tabii pozitif fark olduğunda cari fazla demek gerekir. ğ Kredi ihtiyacı Her finansal açığın bir şekilde kapatılması gerektiği gibi, cari açık da kredi bulunarak kapatılmak durumundadır. Yani devlet, oluşan cari açık nispetinde bir dış kredi ile bunu finanse etmek zorundadır. Tabii Türkiye'nin dış kredi bulma konusundaki engin (!) imkanlarını düşününce cari açık neden bu derece önemli hale geliyor, anlarsınız. Tabii şunu da bilmek lazım. Cari açık rakamının milli gelire (GSMH'ye) oranı yüzde 4-5 seviyesine gelince her ülke için kritik seviye olarak kabul edilir. ABD için bile durum farklı değildir. Nitekim ABD'nin cari açığının yüzde beş civarlarında seyretmesi, ekonomisi hakkında şüpheleri artırmış ve doları zayıflatmıştır. Ama güçlü ekonomiye sahip ülkeler cari açık artışını kontrol edebilir veya finanse edebilirler. Türkiye gibi "sırça köşk" ekonomiler ise hemen kırılıverdikleri için cari açıkları elalemi korkutabilir. ğ Hedef kevgir oldu Geçen sene cari açık 2,7 milyar dolar idi. 2003 başlarken de yıl sonu hedefi 3 milyar dolar olarak açıklandı. Mayıs sonunda ise gerçekleşen açık 3,4 milyar dolardı. Bir baktık ki hedefi delip geçmişiz. Hedef 5 milyar dolara revize edildi. Bunun da tutmayacağı anlaşılınca 7,4 milyar dolar hedefi açıklandı. Rakam, beklenen GSMH'ya göre yüzde 3-3,5 civarında görünüyor. Yani tehlike seviyesinde değil.