Çin... Yine Çin

Çin Merkez Bankası faiz yükselteceğini açıklayınca perşembe günü dünya piyasaları allak bullak oldu. Tam da FED Başkanının "bir süre faiz artırmayacağız" beyanatından 12 saat önce... Aslında iki açıklama birbirini nötralize edecek nitelikte idi ama saat farkı yüzünden piyasalar ilk darbeyi yemiş oldular. Çin öyle bir ekonomik ve fiziki büyüklük ki, soldan sağa dönmesi bile deprem etkisi yapıyor. 2004 yılından beri faizlerini artırmıyordu ve bu karar bir hayli sürpriz oldu herkese. O ülke faiz artırdı, bu ülke düşürdü derken, küresel portföy yatırımlarını yönetenlerin beyinleri bulaşık teline dönmüş vaziyette. Daha iki hafta öncesine kadar, yüksek ABD faizi, güçlü ABD doları formülüne göre hareket eden piyasa oyuncuları, şimdi ise değeri düşen dolar ve duran faiz artışı ile şoke oldular. 2000 senesinde nihayet bulan bir önceki iktisadi dönemin kabullerinin yeni dönemde çok işlemediği aşikar. Amerika'nın küresel hakimiyet tasavvuru radikal biçimde değişirken, diğer yandan Çin dünya'nın üzerine bir heyula gibi çöktü. 1.5 milyar nüfuslu dev, üretimi ile, ticaret hacmi ile, işgücü ile ve hızla büyüyen ekonomisi ile, diğer ülke ekonomileri için kabus olmaya başladı. Fırsat mı? Şok faiz artırımı, her ne kadar ilk anda İMKB'yi harmanlasa da, Türkiye'nin işine yarayabilir diye düşünüyorum. Zira, artan faiz, Çin parası yuan'ın da değerleneceğinin sinyali. Değerlenen para birimi, sarı devin ihracatını da yavaşlatır, içerideki üretim maliyetlerini de artırır. Şu anda Çin ile rekabette aciz kalan tüm sektörler "öldürücü fiyat"lardan şikayet ediyorlar. Yeni kararın, Çin ekonomisindeki yavaşlatıcı etkisi, fiyat rekabetine de yansıyacaktır. Zaten, parasının değerini ABD dolarına endeksleyen Çin'e, parasının değerini yükseltmesi için uluslararası baskı vardı. Faiz artırımı bu beklentinin erkene çekilmesini sağlayabilir. Görünen o ki Çin Türkiye için de diğer gelişen ülkeler için de birincil etki olmaya devam edecek. Son karar ise Türkiye'nin elini, özellikle ihracatta ve iç piyasadaki "çekik gözlü mal istilasına karşı" biraz rahatlatabilecek.