Düşen enflasyonda vurgun yemeyin

Türkiye enflasyonda tek hane ile tanışınca herkes doğal olarak sevindi. Öyle ya, ekonomiyi saran tümör giderek küçülüyor ve hayatımızı tehdit eden bir unsur olmaktan uzaklaşıyordu. Gerçi Devlet Bakanı Babacan'ın doğru bir şekilde tespit ettiği gibi, gelişmiş ülkelere göre halen yüksek oranlardayız ve önümüzde gidilecek bir hayli mesafe var. Ama kimi zaman üç haneye yaklaşan enflasyonlarla ömür tüketen nesiller için mevcut durum bile yeterince sevindirici. Yıllarca hayatlarını törpüleyen bu kronik dertten kurtulurken, insanların çok dikkat etmeleri gereken bir kritik nokta var; adaptasyon. Her ay artan fiyatlar ve buna paralel artan nominal ücretlere alıştı Türk halkı. Taksitle mal alırken, borç alırken yüksek vade farklarına da alıştı. Enflasyonun yıllık yüzde 50 olduğu bir ülkede, yüzde 60 vade farkıyla satın alınan malın bedeli, ödenirken çok bel bükmüyordu. Zira gelirler de enflasyon nispetinde artıyordu zaten. Buna rağmen kredisini, senedini ödemeyen üç milyon kişi, geçtiğimiz üç yılda "kara listeye" girdi. Nefesinizi ayarlayın Dağcılar, yüksek irtifadan aşağıya dinlenerek inerler. Aksi halde basınç farkından "vurgun" yerler. Düşen enflasyonda da, eğer mali durumumuzu, yani borcumuzu, ödememizi, gelirimizi çok iyi dengeleyemezsek tarumar oluruz. Enflasyonun sene sonunda yüzde 10 olduğunu düşünelim. Eğer siz, yüzde 30 vade farkıyla mal veya faizle kredi aldıysanız, bir yıl içinde enflasyonun "üç katı" faiz ödeyeceksiniz demektir. Evet, yüzde 30 eski alışkanlıklarımıza bakarsak çok yüksek gibi görünmüyor. Ama unutmayın ki, aynı dönemde sizin gelirinizde ancak enflasyon kadar bir artış olabilecektir. O halde "nominal olarak düşen" faiz oranlarına dikkat edin. Yıllık yüzde 100 faizle borçlanmaya alışmış bir topluma, aylık yüzde 2 kredi faizi çok çekici görünebilir. 2001 krizi ve sonrasında vurgun yiyen 3 milyon kişiyi hatırlayın. Merkez Bankası'ndaki kara listeden bu üç milyon kişinin kaydı silinmişti. Ancak 1 milyon kişi yeniden ödeme güçlüğüne düşüp kara listeye girmiş şimdiden. Onlar muhtemelen "düşen enflasyonzede" oldular. Aman siz olmayın.