Düşük enflasyonda yaşamayı öğrenmek

Son 28 yılın en düşük enflasyonu demek, yaşı 40'ın altında olan insanların alışık olmadığı bir iktisadi ortam demek. Hadiseye bir de bu açıdan bakalım isterseniz. Bu yaş grubunda olan insanlar, satın aldıkları, tükettikleri her şeyin fiyatının sürekli arttığı bir ortamda yaşadılar 30 yıldır. Daha yaşlı olanlar da farklı değiller. Sürekli zamlanan ekmek, elektrik fiyatları, her pazara çıkıldığında pahalılaşmış sebze-meyve vakayı adiye idi yıllarca. Şimdi tek haneli enflasyon rakamına doğru ilerliyoruz ve ülke olarak yeni dönemde fiyat artış hızı çok daha düşük bir ekonomik ortamada yaşamaya hazırlamalıyız kendimizi. Davranış ve beklenti kalıplarını bir çırpıda değiştirmek o kadar kolay değil tabii ki. Üstelik "enflasyon düşüyor" denildiğinde, bunu fiyatların gerilemesi olarak anlayan bir hayli insan olduğunu da unutmamak gerekir. Geçenlerde Mastercard'ın yaptığı bir araştırmayı okudum. 2004'e hangi enflasyon oranı ile gireceğimiz sorulmuş 1200 kişiye. Cevapların ortalaması ilginç: % 30. Cevapların 2/3'ü yüzde 25 ve yukarı enflasyon beklendiğini işaret ediyor geçtiğimiz yıl sonunda. Tabii bu araştırma, 2003 yıllık enflasyonunun açıklanmasından önce yapılmış. Görünen o ki, Türk halkı enflasyonun gerçekten düştüğüne ya inanmıyor, ya da farkında olamıyor. Halbuki, enflasyonun bileşenlerinden birisi de beklentilerdir. Yazılarımda anlatmaya çalışıyorum. Sanayici, tüccar, tüketici gelecek dönemdeki fiyat beklentisini kararlarına yansıtır. Dönem sonundaki fiyat artışları (yani enflasyon) biraz da beklentilerin sonucudur. Yeni duruma uyum Düşük enflasyonla yaşamayı hepimiz çabucak öğrenmeliyiz. Herkesin 2004 ve sonrası için enflasyonun düşeceğine inanması, kararlarını buna göre şekillendirmesi hem ferdi, hem de ortak menfaatler açısından önemli bana göre. Başta hükümet ve belediyeler olmak üzere, ekonominin tüm aktörleri, para harcarken veya dağıtırken çok daha dikkatli davranmak durumundalar. 2004'ün ilk yarısında enflasyonu tetikleyecek her türlü karar çok zarar verici olur. Hükümetin ücret zamları, belediyelerin de yaklaşan seçime yönelik abartılmış harcamalar konularında azami dikkat ve özeni göstermesi şarttır. Buraya kadar getirdik, ne olur son virajda arabayı devirmeyelim.