Eğlence ekonomisi
Futbol, sinema, otomobil yarışı, televizyon... Hepsi de, özellikle orta yaş üstü nesiller için "boş ve lüzumsuz uğraşlar"dır. Klasik iktisadi tanımlamalar açısından ise "ekonomik anlamı olmayan" birer eğlence aracı. Oysa son yıllarda bu tür "boş ve lüzumsuz uğraşlar"ın tümü büyük birer ekonomik aktivite haline geldiler. Milyarlarca doların döndüğü, yüzmilyonlarca insanı sadece seyirci olarak çekmekle kalmayıp onları birer tüketici haline getiren, yani para harcatan birer sektör durumunda hepsi. Bugün ve yarın Formula yarışlarının İstanbul Grand Prix'si yapılacak. Sadece bu yarışın Türkiye ekonomisine katkısı 200 milyon doların üzerinde olacak. İnsanların 2000 Euro ödeyerek bilet almaya razı olduğu bir aktivite'yi "sadece otomobil yarışı" olarak görüp geçemeyiz, geçmemeliyiz. Eğer Türkiye'de futbol maçlarının yayını yüzmilyonlarca dolara el değiştiriyorsa, bir futbolcunun forması, neredeyse ceket fiyatına, üstelik de onbinlerce satılıyorsa, ekonomik akla göre bu faaliyetleri ciddiye almak gerekir. Zira ortada büyük bir tüketim ve ekonomik katma değer vardır. Yeni dünya Üretim denince, büyük makineler ve tezgahlar, bir yerden giren hammadde ve diğer taraftan çıkan mamul mallar anlaşılıyor, değil mi?. Oysa "yeni ekonomi"de, ortada fiziki mal üretimi olmadan üretim kavramı var. İşte "eğlence ekonomisi" kavramı da bunun bir parçası. Yüzmilyon dolara mal olan bir sinema filmi, satılan biletlerinin dışında yan sektörleri, oyuncakları, DVD'leri ile devasa bir ekonomik büyüklük haline gelebiliyor. Türkiye'de onbeş yıl öncesine kadar "devletin vatandaşını oyalama ve haber verme aracı" olmaktan ibaret televiyonun, bugün milyar dolarlarla ifade edilen parasal hacimler üretiyor olması, "yeni ekonomi" gerçeğinin müşahhas bir ifadesi aslında. Yeni çağda üretim prosesleri hem hızlanıyor ve çeşitleniyor, hem de tüketim kalıpları radikal biçimde gelişiyor ve genişliyor. Bu yalın ama önemli gerçeğin farkında olmak, geleceğin ekonomik ortamında da var olmak manasına geliyor. "Boş ve lüzumsuz" olsa da, bugünün ve yarının tüketim kalıplarında eğlence ekonomisinin etkisini gözardı etmeyelim.