Geçmişin Hikâyeleri(*)

Başlık, Raymond James Securities (RJS) adlı yatırım şirketinin raporuna ait. Bir önceki yazımda, doğru algılama için doğru bilgi ve analiz gerektiğinden bahsetmiştim. Bahsedeceğim rapor, bu analizlerden bir tanesi. Son dönemde çok speküle edilen ve -maalesef- ülkenin krize gireceğinin öncü sinyali olarak lanse edilen kur artışlarını birçok paramatreye göre inceliyor rapor. TL'nin 2003'ün yarısından itibaren değer kazanması, yani dövizin (bilhassa doların iki yılda % 35'e yakın değer kaybetmesi),15 yıldır sabit ve kontrollü kur uygulanan bu ülkede yerleşik olan ön kabulleri değiştirdi. Dövizin sürekli değer kazandığı algılamasıyla hareket eden insanlar, 3 senedir dalgalı kur içinde sürekli düşen bir döviz kuruna bir türlü alışamadılar. "Bir gün gelecek ve döviz patlayacak!" korkusu zihinlerde hep durdu. Yakınsama Türkiye'nin AB üyelik yolunda olmasının, "hikâyeyi" değiştireceğinden bahsetmiştim hatırlarsanız. Yabancı yatırımcı, "EU convergence-AB yakınsaması" diyor bu hikâyeye. RJS de, kur hareketlerini analiz ederken aynı şeye dikkat çekiyor. Klasik yaklaşımda, reel döviz kurunu tespit etmek için kullanılan yaklaşımların, TL'nin değer tespitinde yetersiz kalacağını söylüyor. AB'ye yeni üye olan diğer ülkelerde de, "yakınsama" döneminde yerel paralar müzakere sürecinde dikkat çekici biçimde değerlenmiş. Uç bir örnek olarak, reel kur endeksi 10 yılda % 1,300 yükselen Litvanya'yı örnek veriyor rapor. Neticede AB süreci ve IMF anlaşmasının etkisi ile, TL'nin süreç içinde değerlenmeye devam edeceği öngörülebiliyor. Dış şoklar, küresel ekonominin iniş çıkışları veya iç piyasanın gel-gitleri ile kur dalgalanacaktır tabii ki. Nitekim bir aydır bu dalgalanmayı hep birlikte müşahede ediyoruz. Ancak ağaçlara bakarken, ormanı gözden kaçırmamak lazım... ..... (*) Stories of the Past-Raymond James Securities-30Mart 2005