Genç, eğitimli ve işsiz (*)

Yatırım bankası Morgan Stanley, Türkiye ile ilgili son raporuna bu başlığı koymuş. Ekonominin en temel ve tehlikeli problemlerinden birisi işsizlik. 2001 krizine Türkiye'yi duçar edenlerin ülke insanına yaptıkları en büyük kötülük yüzde 15'lere ulaşan işsizlik oranı oldu. Halen yüzde 10 civarına gerilemiş olmasına rağmen, meselenin hal yoluna girdiğini söylemek mümkün değil. Orandaki gerilemeyi, yeni iş sahalarının açılmasına değil, birçok işsiz insanın artık pes edip iş aramaktan vazgeçmesine bağlıyor ingiliz yatırım bankası. Ekonominin büyümeye rağmen, yeni iş sahalarının açılmaması Morgan Stanley'e göre istikrar açısından tehlikeli. Bilhassa genç ve eğitimli nüfus arasında hızla artan işsizlik oranı dikkat çekici. Son iki yılda, nitelikli işgücündeki daralma, gerçekten de Türkiye'nin sağlıklı büyümesini ve sosyal barışı ciddi anlamda tehdit ediyor. Yeni iş sahalarının açılmamasına ek olarak, çalışan kesimdeki ücretlerde reel artışı bırakın, birçok kişinin ücreti enflasyona karşı erimiş durumda (memurları bundan hariç tutmak lazım, zira onlar işlerini kaybetmedikleri gibi, ücretlerinde de enflasyon nispetinde bir düzeltme her zaman yapılıyor). Gerileyen reel ücret de, işsizlikle beraber tüketim harcamalarının kısıtlı kalmasına yol açıyor. İşsizlik ve enflasyon M.Stanley'e göre, yüksek işsizlik oranının tek iyi yanı, sürdürülen enflasyonla mücadele programının işini kolaylaştırması. İşsizlikte azalma olmaması, ücretler genel seviyesinin de artmaması, büyüyen ekonomiye rağmen enflasyondaki düşüşü mümkün kılıyor. Ama unutmamak gerekir ki, belli sektörlerde toplanan ve tüm kesimlere yansımayan bir büyümeyi kalıcı kılmak mümkün olmaz. Dolayısıyla, Türkiye'nin, enflasyonla mücadelede, kritik eşiği geçtikten hemen sonra, yeni ve kalıcı iş sahaları açacak bir yatırım ortamını sağlaması şarttır. Ancak, işsiz insanlara iş vermek denilince siyasilerin genellikle anladığı, onları kamuda istihdam etmek, veya verimsiz işletmeler oluşturup, gizli işsizliğe yol açmaktır. Gerçi yeni kamu mali yönetimi reformu, bu tür seçmen ve eş-dost kıyaklarına müsaade etmeyecek diye umuyoruz. Önemli olan, ekonomiye katma değer sağlayan verimli iş sahaları açıp istihdam meydana getirmektir. (*)Kaynak: Morgan Stanley Economic Trends-Turkey: Young, Educated and Jobless-28 August 2003