Mer­kez Ban­ka­sı ber­rak ol­ma­lı

Dün­ya­nın yüz­yıl­da bir ya­şa­ya­ca­ğı ola­ğa­nüs­tü bir dö­nem bu... Bı­ra­kın şir­ket­le­ri, dev­let­le­ri ve pa­ra oto­ri­te­le­ri­ni bi­le na­çar bı­ra­kan mu­az­zam bir al­tüst oluş... Mer­kez Ban­ka­la­rı­nın tril­yon­lar­ca do­la­rı pi­ya­sa­ya sü­rüp şok fa­iz in­di­rim­le­ri yap­tı­ğı, hü­kü­met­le­rin tril­yon do­lar­la­rı "ce­ra­ha­ti te­miz­le­mek" için göz­den çı­kar­dı­ğı bu sü­re­ci -şim­di­lik- kı­yı­sın­dan ama et­ki­le­ri­ni his­se­de­rek iz­li­yo­ruz. Bu bu­la­nık or­tam­da, bil­has­sa pa­ra oto­ri­te­si­nin tav­rı ve be­yan­la­rı "ha­va su gi­bi" önem arz edi­yor. Nor­mal za­man­lar­da "çok ko­nuş­ma­sı" tas­vip edil­me­yen Mer­kez Ban­ka­la­rı, böy­le za­man­lar­da "ağız­la­rı­na ba­kı­lan mer­ci­ler" ha­li­ne ge­li­yor. Bi­zim MB'nin son enf­las­yon ra­po­ru­nu da pi­ya­sa "içer gi­bi" oku­du. Ge­le­ce­ğe yö­ne­lik ipuç­la­rı bul­ma­ya ça­lış­tı. Dün­ya­da fa­iz­ler "borç pi­ya­sa­la­rı­nı can­lan­dır­mak ama­cıy­la" peş pe­şe in­di­ri­lir­ken, aca­ba bi­zim MB ne yap­ma­yı dü­şü­nü­yor so­ru­su­na ce­vap aran­dı. Dü­şen pet­rol ve em­ti­a fi­yat­la­rı­nın azal­tı­cı et­ki­si ile yük­se­len ku­run ar­tı­rı­cı et­ki­sin­den han­gi­si­nin enf­las­yon üze­rin­de bas­kın çı­ka­ca­ğı an­la­şıl­ma­ya ça­lı­şıl­dı. Zi­hin­le­rin had­din­den faz­la ka­rı­şık ol­du­ğu bu dö­nem­de MB'den da­ha "el­le tu­tu­lur" söz­ler duy­mak ge­re­ki­yor. Me­se­la fa­iz in­di­ri­mi... Tüm dün­ya fa­iz­le­ri in­di­rir­ken, Tür­ki­ye'nin bun­dan ka­çın­ma­sı im­kân­sız... Ama MB, za­man­la­ma ve po­li­ti­ka ola­rak ne ya­pa­ca­ğı­na da­ir "net" bir şey söy­le­mi­yor bir tür­lü... Oy­sa bu ala­ca­ka­ran­lık or­tam­da, "pa­ra­nın pat­ro­nun­dan" da­ha ber­rak açık­la­ma­lar duy­mak he­pi­mi­ze iyi ge­le­cek. Li­be­ra­lizm mar­ji­nal de­ğil­dir Haf­ta so­nu, Li­be­ral Dü­şün­ce Top­lu­lu­ğu'nun kon­gre­si­ne ka­tıl­dım. Ko­nuş­ma­cı­lar, li­be­ra­lizm ek­se­nin­de öz­gür top­lum ve bi­re­yi kav­ram ve ha­yat pra­ti­ği ola­rak an­lat­tı­lar. Öz­gür­lük ve pi­ya­sa ser­bes­ti­si­nin top­lum­sal ge­liş­me­nin ana bi­le­şe­ni ol­du­ğu mo­dern za­man­lar­da li­be­ra­liz­min öner­me­le­ri­ni da­ha çok tar­tış­mak ge­re­ki­yor. Bas­kı­cı yö­ne­tim­ler ile dev­let­çi eko­no­mi­le­rin bi­rey ve top­lu­ma re­fah­tan çok acı ge­tir­di­ği ger­çe­ği­ni 20. yy'da ya­şa­dık­tan son­ra, son kri­zin "ka­fa ka­rış­tı­ran" se­bep-so­nuç iliş­ki­le­ri­ni li­be­ral dü­şün­ce ek­se­nin­de tah­lil et­mek ka­fa ka­rı­şık­lı­ğı­mı­zı gi­der­me­ye yar­dım­cı ola­bi­lir.