Özelleştirme hızlanmalı

Türkiye'nin yaklaşık 20 yıldır türküsünü okuduğu ama neticelendiremediği bir konudur özelleştirme. Biz Özelleştirme İdaresi'ni kurduğumuzda komünist sistemle yönetilen ülkeler, devletlerini yıkıp yeniden inşa ettiler ve özelleştirmelerini bitirdiler. Bizde ise, "devlet malı" diyerek, vatan toprağını savunur gibi KİT'lerin, diğer kamu şirketlerinin satışına direnen zihniyet, -ne yazık ki- hep başarılı oldu. Gelen her hükümetin programında özelleştirme yer aldı, iddialı hedefler konuldu. Sonuç ise neredeyse hiçe yakın. AK Parti iktidarı da işbaşına gelir gelmez özelleştirmeyi ilk sıralara yerleştirdi. 2003 için 4,5 milyar Dolar'lık hedef belirledi. Ama ilk altı ayda henüz bunun onda birine ulaşamamış durumdayız. Petkim ihalesinin de iptaliyle birlikte, büyük meblâğlı özelleştirmelerden gerçekleşebilen olmadı şu âna kadar. Gayret var gibi ÖİB başkanı Metin Kilci'nin dün öğleden sonraki açıklamaları, yıl sonuna kadar bir iki özelleştirme yapılabilmesi için ciddi çaba sarfedileceğini gösteriyor. Petkim için Ağustos'ta yeniden ihaleye çıkma çabasında olacaklarını söyleyen Kilci, Milli Piyango Telekom gibi devlerin ihale süreçlerini de bu yıl sonuna kadar başlatacaklarını açıkladı. THY'da ise yüzde 15'lik bir halka arz yapılması planlanıyor. Özellikle borsa açısından iyi bir gelişme. İMKB'ye taze para girişi için önemli bier fırsat olabilir THY'nin halka arzı. Tüpraş'ta ise süreç işliyor zaten. Tüm bunları niye anlatıyorum? Sanki özelleştirmede önemli bir kıpırdanma başlıyor gibi görünüyor. Halihazırda piyasa oyuncularının çoğu, şimdiki hükümetin de özelleştirmeyi kıvıramayacağını düşünüyor. Ama yukarıdaki özelleştirme ihalelerinden bir ikisinin sorunsuz neticelenmesi durumunda iktidarın özelleştirme politikası dikkate alınmaya başlayacaktır. Kamu ağırlığı Özelleştirmenin iki temel etkisi var ekonominin üzerinde. Birincisi bütçeye önemli bir gelir katkısı sağlama potansiyeli. İkincisi ise, devletin ekonomideki ağırlığının azalması, rekabet ve kalitenin artması. Ancak, özelleştirme gelirleri ile ilgili bir konuya dikkat edilmesi gerekiyor. Bu gelirler bir defalıktır. Yani vergi vs. gibi düzenli akar sağlamaz bütçeye. Devleti şirket gibi düşünürsek, bunlar da duran varlıklarıdır. Satışlarından elde edilecek para bütçe açığının kapatılmasında değil, borcun azaltılmasında kullanılmalıdır. Özelleştirme'nin ekonomi üzerindeki kalıcı etkisi ancak böyle sağlanabilir.