Pistteymiş gibi davranan sisteme zarar verir

BDDK Baş­ka­nı Tev­fik Bil­gin, bu­gü­nün mev­cu­du ko­ru­ma dö­ne­mi ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek; "Dal­ga­lar kı­yı­ya vu­ru­yor. En önem­li risk, kre­di ris­ki­dir. Kre­di ka­nal­la­rı ke­sin­lik­le tı­kan­ma­ma­lı" de­di Kriz­de en ce­sa­ret­li ve en şef­kat­li sek­tör ban­ka­cı­lık sek­tö­rü ol­ma­lı­dır." Bu söz­ler, sek­tö­rün pat­ro­nu ko­nu­mun­da­ki BDDK'nın baş­ka­nı ta­ra­fın­dan söy­le­nin­ce ağır­lı­ğı ar­tı­yor ha­liy­le... Baş­kan Tev­fik Bil­gin, kre­di ka­nal­la­rı­nın tı­kan­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni ve ta­sar­ruf­la­rın re­el sek­tö­re kay­nak ola­rak ak­ma­sı­nı en­gel­le­yen dav­ra­nış­lar­dan ka­çı­nıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni söy­lü­yor. Bu ay­nı za­man­da bir uya­rı... Ac­ti­ve Aca­demy'nin dü­zen­le­di­ği Fi­nans Zir­ve­sin­de ko­nu­şan Bil­gin'in tat­lı-sert üs­lu­bu, dü­zen­le­yi­ci oto­ri­te­nin kü­re­sel kriz­de Türk ban­ka­cı­lı­ğı­nın po­zis­yo­nu­nu doğ­ru oku­mak­ta ol­du­ğu­nu gös­te­ri­yor. Önü­müz­de­ki dö­nem­de ban­ka­lar bi­lan­ço­la­rı­nı ak­tif­le­ri­ne gö­re de­ğil, pa­sif­le­ri­ne gö­re yö­ne­te­cek­ler. Pa­si­fin ak­ti­fi be­lir­le­ye­ce­ği bu sü­reç­te ban­ka­la­rın "ya­rış pis­tin­dey­miş­çe­si­ne" re­ka­bet et­me­le­ri­nin tüm sis­te­me za­ra­rı ola­ca­ğı­nı söy­lü­yor Tev­fik Bil­gin. Mev­du­at gü­ven­ce­si­nin re­ka­bet­te ba­zı ah­la­kî za­af­la­ra yol aç­ma­sı ih­ti­ma­li­ne kar­şı ya­sal dü­zen­le­me yap­ma­yı plan­la­dık­la­rı­nı da BDDK Baş­ka­nı'ndan öğ­re­ni­yo­ruz. FELAKET TELLALLARINA KÖTÜ HABER Kriz­le baş­la­yan kö­tüm­ser­lik ya­rı­şı­na gi­ren­le­re Bil­gin'den kö­tü ha­ber ge­li­yor. Bil­gin, ban­ka­cı­lık sek­tö­rü­ne yö­ne­lik mak­sat­lı ve öl­çü­süz yo­rum ya­pan­la­ra kar­şı ek mü­ey­yi­de­ler ge­ti­ri­le­ce­ği­ni söy­lü­yor KRİZ ANİDEN GELMEDİ Bilgin krizin adım adım yaklaşmasını ise şöyle anlatıyor: "Çö­küş­ten ön­ce­ki dö­ne­min be­lir­gin özel­li­ği, fi­nans pi­ya­sa­la­rı­nın re­el eko­no­mi­nin önü­ne geç­me­si idi. Var­lık ve em­ti­a fi­yat­la­rı, ik­ti­sa­di ras­yo­nel­ler­le izah edi­le­me­yen se­vi­ye­ler­de idi. İşin kö­tü­sü, bir­çok in­san bu­nun böy­le ol­du­ğu­nu bi­li­yor ama "pi­ya­sa­lar iş­le­di­ği için" so­run yok­muş gi­bi dav­ra­nı­yor­du. Fi­yat is­tik­ra­rı, sa­de­ce enf­las­yon bah­sin­de ge­çen bir "ta­bir" hük­mün­dey­di. Ama mız­rak çu­va­la sığ­ma­dı ve ba­lon pat­la­dı. Şim­di ise ger­çek­çi fi­yat­la­ma, eko­no­mik de­ğer gi­bi un­sur­lar ye­ni­den önem ka­za­nı­yor­lar." Rey­ting şir­ket­le­ri­nin ib­ret­lik du­ru­mu BDDK Baş­ka­nı Bil­gin'in kre­di de­re­ce­len­dir­me şir­ket­le­riy­le il­gi­li yo­ru­mu da hay­li en­te­re­san... "De­re­ce­len­dir­me ku­ru­luş­la­rı, bu kri­zin en çok kay­be­den­le­ri ara­sın­da. Ne kri­zi ön­gö­re­bil­di­ler, ne fi­nan­sal sis­tem­de­ki zaa­fı, ne de var­lık fi­yat­la­rın­da­ki an­lam­sız şiş­kin­li­ği... Kriz­de "res­men" if­las eden İz­lan­da'nın kre­di no­tu­nun Tür­ki­ye'nin hâ­lâ üze­rin­de ol­ma­sı, rey­ting şir­ket­le­ri­nin "tra­ji­ko­mik" du­rum­la­rı­nın gös­ter­ge­si..." Sen­di­kas­yon­lar teh­li­ke de­ğil mi? Son dö­nem­de kö­pür­tü­len "ban­ka­lar sen­di­kas­yon­la­rı­nı ye­ni­le­ye­mez­se kö­tü olur" en­di­şe­le­ri­ne de de­ği­nen BDDK Baş­ka­nı: Ban­ka­lar, mev­cut ak­tif ve li­ki­di­te du­rum­la­rı­na ba­kar­lar­sa, her sen­di­kas­yo­nu il­la yenilemek zo­run­da ol­ma­dık­la­rı­nı gö­re­cek­ler­dir. di­yor ve en­di­şe­ye ge­rek ol­ma­dı­ğı­nı söy­lü­yor. Düz­me­ce ra­por­lar ve pa­ket ede­bi­ya­tı Zir­ve­de­ki di­ğer bir ko­nuş­ma­cı olan THY Yönetim Kurulu Baş­ka­nı Can­dan Kar­lı­te­kin de il­ginç tes­pit­ler yap­tı. Pet­rol fi­yat­la­rı­nın "düz­me­ce" ra­por­lar­la ma­ni­pü­le edil­di­ği­ni, arz ve ta­lep ile ala­ka­sı ol­ma­yan spe­kü­la­tif fi­yat­la­rı­nın bu ra­por­lar­la des­tek­len­di­ği­ni söy­lü­yor. Üç ay ön­ce 145 do­lar olan pet­ro­lün bu­gün 65 do­lar ol­ma­sı, ara­da­ki far­kın he­pi­mi­zin ce­bin­den alı­nıp pet­rol üre­ti­ci­le­ri­nin, sa­tı­cı­la­rı­nın ve spe­kü­la­tör­le­rin ce­bi­ne ak­ta­rıl­dı­ğı­nı gös­te­ri­yor. Kar­lı­te­kin, "bir kur­tar­ma pa­ke­ti la­fı­dır gi­di­yor, kim ne­yi ni­çin kur­ta­ra­cak?" di­ye­rek, kriz­den men­fa­at dev­şir­me­ye ça­lı­şan­la­rın va­vey­la­sı­na ku­lak asıl­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni vur­gu­lu­yor. Kriz tüm dün­ya­yı sal­lı­yor. Tür­ki­ye de bu sal­lan­tı­dan pa­yı­na dü­şe­ni alı­yor ha­liy­le... Önü­müz­de­ki yı­lın her­kes için me­şak­kat­li ge­çe­ce­ği gö­rü­lü­yor. La­kin, ak­lı­se­lim sa­hi­bi ve iti­dal­li bü­rok­rat ve yö­ne­ti­ci­le­rin ol­du­ğu­nu gör­mek te­dir­gin­li­ği azal­tı­yor. Sü­ku­net ile ted­bir­ler ala­bi­lir­sek, bu kri­zi "yıp­ra­na­rak ama ayak­ta ka­la­rak" at­la­ta­ca­ğı­mız dün­kü Fi­nans Zir­ve­sin­de bir kez da­ha te­yid edil­miş ol­du. YTL'nin de­ğer kay­bı ca­ri a­çık­tan de­ğil ­Mer­kez Ban­ka­sı Baş­kan Yar­dım­cı­sı Er­dem Baş­çı, Türk Li­ra­sı'n­da son za­man­lar­da gö­rü­len de­ğer kay­bı­nın, ca­ri a­çık­tan de­ğil ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­la­rın po­zis­yon ka­pat­ma­la­rın­dan kay­nak­lan­dı­ğı­nı söy­le­di. Fi­nans Zir­ve­si'n­de ko­nu­şan Baş­çı, ca­ri a­çı­ğı ol­ma­yan B­re­zil­ya Re­a­li'nin son dö­nem­de Türk Li­ra­sı'n­dan da­ha faz­la de­ğer kay­bet­ti­ği­ni, yi­ne ca­ri a­çı­ğı ol­ma­yan Gü­ney Ko­re ve Mek­si­ka pa­ra bi­rim­le­ri­nin de bu dö­nem­de en az Türk Li­ra­sı ka­dar de­ğer kay­bet­tik­le­ri­ni, bu­nun da dün­ya ge­ne­lin­de ya­tı­rım­cı­la­rın ABD ha­zi­ne var­lık­la­rı­na ya­tı­rım yap­ma isteğinden kay­nak­lan­dı­ğı­nı an­lat­tı.