Quo Vadis?

Dünya huzur ve sükun bulamıyor. Ne siyasi olarak, ne iktisadi olarak... Son birkaç yılı gözalıcı büyüme rakamlarıyla geçiren küresel ekonomi, hiç ummadığı bir anda, üstelik de Amerika kaynaklı bir finansal çalkantının ortasına düşüverdi. Önce sınırlı ve lokal bir problem gibi görünen mortgage piyasasındaki sıkıntı, dev bankaları sarsan bir likidite ve yatırım krizine dönüşüyor. Amerikalı konut sahiplerinin ödeyemedikleri her mortgage taksidi, küresel piyasaya zarar olarak yazılıyor. Yatırım fonları birbiri ardına bol sıfırlı zararlar açıklamaya başladılar. Üstelik bu zararlar telafi edilebilir (recoverable) olmadığı için, aktiflerinden siliyorlar. Yani sermayeleri erozyona uğruyor. Sam Amca'nın 13 trilyonluk dev ekonomisi de bir yandan durgunluk, diğer yandan enflasyon risklerinin kıskacında. Güvenli para Bu noktada, çok trajik bir çelişki de ortaya çıkıyor. Piyasalarda genel teamül, bir karmaşa olduğunda parayı güvenli bir yere parketmektir. Bu liman şimdiye kadar hep Amerika ve onun parası olmuştur. Geçmişte "çarşının karışmaya başladığını" hisseden profesyoneller, hemen dolar alır ve ABD tahvillerine yatırırlardı. Bu defa kargaşa Amerika'dan başladı ve dolar dibe doğru sürükleniyor. Yani "güvenli para" sürekli değer kaybediyor. Hep sorulan soru şu: dolar ne olur? Açık söyleyeyim, bu sorunun cevabını dünya üzerinde bilen bir Allahın kulu olduğunu zannetmiyorum. Bu sorunun cevabı bilinmediği içindir ki, dolar düştükçe emtia fiyatları (altın, petrol) artıyor. Aslında emtia fiyatları diğer para birimlerine göre fazla bir değişiklik göstermiyor. Sadece doların değer kaybına karşı piyasa bu fiyatları dengelemiş oluyor. Dünyada işler karışık; galiba karışmaya da devam edecek. Şunu da unutmamak lazım: ABD'de 2008 seçim yılı ve Amerikalı'lar şimdiye kadar hiçbir seçime krizin göbeğinde iken girmediler. Bakalım bu defa ne olacak?