Risk algılamak ne demek?

Yıl sonu yaklaştıkça yatırımcı davranışındaki belirsizlikler de artmaya başladı. 2003 boyunca iyimserliğin öne çıkarıldığı bir yatırım ortamı vardı. Enflasyon ve faiz, hiç de alışık olmadığımız bir tarzda düşüyor, yurtdışından hep olumlu mesajlar akıyordu Türk kamuoyuna. Haliyle de yatırım yapılırken daha kararlı ve cesaretli davranışlar sergileniyordu. Bu yılın ise, enflasyon mücadelesinde çok kritik bir dönemeç olacağını, ayrıca AB süreci ve statükonun değişime karşı direnişinin yoğunlaşması açısından da "hararetli" bir yıl geçirmeye hazır olunmasını yazılarımda öngörüyordum. Şimdi bu "hararetli sürecin" içinden geçmekteyiz. Enflasyonda halen iniş trendi devam ediyor, ama marjlar iyice daraldı. Dünyadaki gelişmeler, enflasyon mücadelemizde nefesimizi biraz zorlayacak gibi. IMF ile birkaç ay sonra bitecek stand-by yerine ne konulacağına bir türlü karar veremiyor Hükümet. Halbuki, önümüzdeki 2 yılda IMF'ye ödenecek 26 milyar dolar borç var. AB içinde, bize müzakere tarihi verilmesine karşı çatlak sesler -beklendiği gibi- çıkıyor. Umutlu ama tedirginiz aynı zamanda. Birçok risk faktörü, yatırımcının karar verme aşamasında beynine üşüşmekte kısacası. Risksever-Risksavar Risk ile getirinin paralel olduğu söylenir. Tabii ölçülebilir ve mantıklı riskler için. Yoksa, macera veya çılgınlık düzeyinde, hesapsız kitapsız risk alıp, sonra da kar etmeyi beklemek, yatırımcıdan ziyade, "Las Vegas kumarbazı" davranışıdır. Yukarıda bahsettiğimiz ihtimaller ve gelişmelerin hepsi birer "risk unsuru"dur. Yatırımcı, bu risklerin gerçekleşme ihtimallerini ve gerçekleşirse oluşacak kaybını hesaplar ve tercihini yapar. "Risk algılaması" dediğimiz budur. Risk alan, sürüden ayrı hareket edendir aynı zamanda. O sebepledir ki, risk gerçekleşmezse herkesten çok kazanırken, gerçekleşen risklerde de herkesten çok kaybeder. 2004'ün ikinci yarısına ait risklerin doğru okunması ve algılanması gerekiyor. Zira önümüzdeki birkaç ay, küçük veya büyük her tip yatırımcı için önemli fırsatlar, ama bir o kadar da tehlikeler vaat ediyor.