Serbest kur iyi birşey midir?

2001 krizine girerken Türkiye'de sabit kur uygulanıyordu. Yani kur sabitlenerek enflasyonun kontrol edilmesi demek olan kur çıpası yürürlükte idi. Sonrasını biliyorsunuz. Döviz spekülatörleri ile parası dövizde olanlar para kazandı, koca bir ülke ise kaybetti. Şimdi uygulanmakta olan "güçlü ekonomiye geçiş" programının döviz politikası ise "serbest" veya "dalgalı" kur uygulamasına dayalı. Piyasadaki döviz arz ve talebine göre kur seviyesi oluşuyor. Esasen tam olarak serbest denmeyebilir. Zira Merkez Bankası, aşırı dalgalanmalarda piyasaya doğrudan müdahalede bulunabiliyor (Pazartesi günü olduğu gibi). Ama temel olarak, piyasaya giren döviz miktarı ve oluşan talep kur seviyesini belirlediği için, dövizin fiyatının geleceğe yönelik olarak Merkez Bankasınca belirlendiği "sabit kur" sistemine göre daha "piyasa dostu" ve gerçekçi bir sistem dalgalı kur. Bir yıldır TL döviz karşısında değer kazandığı için, döviz ile iş yapanlar, yatırımlarını dövizde tutanlar mevcut sistemden nefret ediyorlar desek yeridir. Hepsi isyanda. Tabii yıllarca kur farkından, TL'nin değer kaybından para kazanan, kâr eden, oturduğu yerde malının değeri artan insanların, dalgalanan, üstelik de sürekli düşen döviz fiyatlarından mutlu olmaları beklenemez. İyi mi, gerekli mi? Çözümler ve tedaviler, sorunun ve hastalığın cinsine göre değişir. Dalgalı kura itiraz edenler genellikle bu sistemin gelişmiş ülkelerde uygulanmadığını söylüyorlar. Doğru ama, o ülkelerde ekonomik belirsizlik en alt düzeyde ve "enflasyon hedeflemesi" denilen, öngörüye dayanan bir kur rejimi uygulanabiliyor. Türkiye ise, yabancı para arz ve talebindeki belirsizlik ve yüksek dolarizasyon sebebiyle ani şoklara açık durumda. Üstelik, yüksek reel faiz yüzünden sıcak paranın cazibe merkezi. Bu kırılgan yapıya, sigorta veya tampon işlevi görecek bir mekanizma gerekiyor. İşte dalgalı kur şok emici tampon vazifesi görüyor. Yani, dün için, bugün için gerekli bir sistem. Mutlak olarak iyi veya kötü nitelemesi yapmak son derece yanlış olur. İçinde bulunulan ekonomik durumda gerekli idi ve uygulanıyor. Ne zaman ki enflasyonda tek haneli bir istikrar sağlanır, reel faizler birkaç puan daha düşer, o zaman dalgalı kur işlevini tamamlar.