Sıfırsız hayat, oh ne rahat (mı?)

Mesleği gereği parasal büyüklüklerle uğraşan herkes için Türk Lirasındaki sıfırlar neredeyse birer kâbus haline gelmiş durumda. Rakamların yanındaki dokuz sıfırlar, on sıfırlar hiçbir yere sığmaz halde. Benzin istasyonlarındaki pompalardaki ücret hanelerinin yanına elle yazılıp yapıştırılmış "ek sıfır"ları görmüşsünüzdür. Düşünün, Türkiye'nin en büyük para birimi, 15 dolara eşit. Haliyle, nakit temelli işlemlerde, dağ gibi banknot desteleri el değiştiriyor. Yeni TL ile vezne ve kasa sorumluları da rahat edecek, şirket muhasebecileri de. Tabii fiyat etiketi yazan esnaf da. Gerçi onlar iki yıldır sıfırları etiketlerinden ve konuşmalarından çıkarmışlardı. Sıfırlardan kurtulan TL'nin itibari kıymetinin de artacağı konusunda herkes hemfikir. Kısa vadede fiyatlar genel seviyesini sınırlı düzeyde arttırıcı etkisi olsa da, enflasyonla mücadelede psikolojik bariyerlerin aşılması için de önemli bir araç olacak yeni Türk Lirası. Tabii her nimetin bir külfeti olduğu gibi, bu "sadeleştirme" operasyonunun teknik zorlukları olacak. Madeni para devri Türk insanının neredeyse unuttuğu, yaşı 25'in altında olanların ise ancak para koleksiyoncularından duyduğu bir kavram, günlük hayatımızın göbeğine oturacak yeniden. Eski muhasebeciler, bir işi hesaba dökmek gerektiği zaman "kuruşlandırmak" derlerdi. Halbuki, bilgisayar programları, ATM'ler, kredi kartı cihazları bu kavrama hiç hazırlıklı değil. Borsa da yeni düzene geçişte zorlanacak yerlerin başında geliyor. Fiyat basamakları, takas işlemleri, sıfırları budanmış ve "kuruşlanmış" halde borsacıların kafasını bir süre karıştıracak. Para istikrarı olan ülkelerde "jeton" kavramı yoktur. İnsanlar bir gişeden veya turnikeden geçmek için mesela otobüse binmek veya ankesörlü telefonu kullanmak gibi) madeni para kullanırlar. Sıfırsız para ile beraber, unuttuğumuz madeni paraları kullanır duruma geleceğiz. Ama ne telefonların ankesörleri, ne turnikeler ve gişeler buna hazır değil. Yeni TL parayla uğraşan herkesin hayatını kolaylaştıracak ama geçiş süresi biraz sancılı olacak gibi. Adet olduğu üzere TV'lerde bağıra çağıra şikayet eden vatandaş görüntülerine hazırlıklı olalım.