Uzun soluklu yaşamak

Biz Türkiye'de yaşayanlar, ekonomik olarak ne kadar uzağa bakarız? Birkaç ay veya bir yıl değil mi? Zihnimizdeki vadeler o derece kısadır. Bizim kusurumuz değil bu. Demokratik düzenini 35 yılda dört defa değiştirmiş, son on yılında üç büyük krizin yıkıcı etkilerini yaşamış bu ülkenin yurttaşları. Çocukluk haricindeki yaşamı kişisel ve toplumsal alt üst oluşlarla geçen bir insanın, iktisadi ve sosyal hayatını kurgularken ileriye, ufka bakması, 10-20 yıl ilerisini planlaması nasıl mümkün olsun? Bugüne kadar hayatını, beklemediği yerden beklemediği zamanda gelen darbeleri savuşturmaya, ayakta kalmaya, bugününü muhafaza etmeye göre ayarlamış insanımız. Şöyle bir sahne canlanıyor zihnimde: Türkiye'de insanlar, bozuk, engebeli, üstelik de umulmadık yerlerde ölümcül çukurların olduğu bir yolda otomobilleri ile ilerlemeye çalışıyorlar. Hep önlerine bakmak, bir sonraki çukuru veya engebeyi kollamak durumundalar. Ara sıra yol düzelir gibi olsa da, en beklenmedik yerde çıkacak bir çukurun hayatlarına mal olabileceğini bildikleri için, önlerine bakmaya ve tedirgin olmaya devam ediyorlar. Gelişmiş bir -mesela- Avrupa ülkesinin insanları ise otobandalar. Yani asfalt ve virajları, eğimleri hesaplanmış, uyarı ve yön levhalarının olduğu bir yoldalar. Önlerine değil ileriye bakıyorlar. Yarının emniyette ise... Bireysel emeklilik, hayat sigortası, ipotek kredisi gibi, uzun -gerçekten uzun-vadeye dayanan sistemlerin Türkiye'de toplumsal tabanda neden yaygınlaşamadığını düşünürken zihnime dolan düşünceler bunlar. İktisadi ve rakamsal sebepler bir tarafa, sadece yukarıda izah etmeye çalıştığım halet-i ruhiye bile bu yaygınlaşmaya engel değil mi? Amma kötümser bir yazı diyorsunuz muhtemelen. Beni tanıyanlar, ülkenin iktisaden doğru yolda olduğuna dair inancımı ve AB süreci paralelinde geleceğe umutla baktığımı bilirler. Lakin ne zaman ileriye bakacak olsa, önündeki çukuru veya tümseği göremediği için düşen insanların olduğu bu ülkede gelecek planlamasına alışmak kolay değil.