Varlığı bir dert, yokluğu yara

Modern zamanların da kendine özgü dertleri ve sıkıntıları var. Cep telefonu hırsızlığına, internet dolandırıcılığına aşinayız artık. Modern zamanların vazgeçilmez bir konusu da kredi kartları... Tüketime dayalı ve bireylerin "tüketici-consumer" biçiminde tarif edildiği bir ekonomide, bu "plastik para"lar alışverişlerde en yaygın mübadele aracı haline geldi. İyi ki de geldi... Türkiye kayıtdışı ekonominin devasa boyutlarda olduğu bir ülke. Oysa kredi kartı ile yapılan her alışveriş banka sistemine, dolayısıyla kayıt altına girmiş oluyor. Kredi kartı, ceplerde dolaşması gereken paranın da bankada kalmasını, dolayısıyla ekonominin içinde yer almasını sağlıyor. İnsanların, harcamalarını planlamasına, kısa vadeli bütçe yapmasına imkan veriyor. Sözün özü, doğru dürüst kullanıldığında, amacından saptırılmadığında hem bireye hem ekonomiye fayda sağlayan bir enstrüman. Oyunun kuralı Ancak; kullanan ölçüyü kaçırıp, kullandıran da gözünü karartınca, bu faydalı plastik para bir "tahrip aracı" haline gelebiliyor. Türkiye 4 yıl önce "kredi kartı çöküntüsü" yaşadı. Yüzbinlerce insan -biraz kendi bilinçsizliği, biraz da kriz etkisiyle- perişan oldu. Bugüne baktığımızda alışverişte de, kart sahipliğinde de benzer bir çılgınlık yaşandığı yine var. BDDK, bana göre tam zamanında duruma müdahil oldu. Dün açıklanan tasarı, biraz kuralsız giden oyunda kuralları düzenliyor. Herkesin hak ve ödevlerini tarif ediyor. Başkan Bilgin'in ifadesiyle: "Kredi kartını hayat idame aracı olmaktan çıkarıyor"; bir alışveriş, mübadele aracı haline getiriyor. Aslında mecrasından çıkan bir süreci tekrar mecrasına oturtmayı hedefliyor bu tasarı. Kart kullanımında engelleyici olmak kesinlikle doğru değil. Ancak hem bankaların, hem de kullanıcıların daha bilinçli ve itidalli davranmaları gerekiyor. Tasarı'nın faize sınırlama faizi getirmemesini tenkit edenler var. Uygulanacak "sözleşme faizi"ne sınırlama koymak, serbest piyasa mekanizmalarının ruhuna terstir. Ancak "gecikme faizine" sınırlama getirilmesi ve "bileşik faiz" uygulamasının engellenmesi, faiz mağdurları açısından önemli kazanımlardır. Cebimizdeki kartı, limiti kadar değil gelirimiz kadar kullanmayı öğrenmeliyiz artık.