Yeni düzen

5.4 trilyon dolar... El konulan Fannie Mae ve Freddie Mac'in yükümlülüklerinin rakam ile ifadesi böyle. Dünyanın en büyük ipotek kredi piyasasına sahip olan ABD'de, piyasanın en büyük iki kredi sağlayıcısına el konması, finansal sistemi derinden etkileyecek ve çok önemli bir gelişme... Zira, serbest piyasa kurallarının en geniş anlamıyla hakim olduğu, devletin denetleme dışında etkin olmadığı ABD finans piyasasının en büyük iki aktörü artık devletin elinde... Hazine bakanı Paulson "vesayet altına alma-conservatorship" dese de, bu durum bal gibi bir "el koyma-millileştirme"dir. Fannie ve Freddie'de sadece yönetim değil, sahiplik de el değiştirdi. Ana fikri "piyasalara devlet karışmaz" olan Amerikan finans sisteminin paradigması bu hadiseyi nasıl rasyonelleştirecek acaba? *** Pratik açıdan bakıldığında, ABD hükümeti el koyma ile finans piyasasındaki risk kaygısını azaltmış ve ipotek piyasasına kaynak akışının kesilmeyeceğini garantilemiş oldu. Bu durum borsa ve para piyasasının profesyonellerini biraz rahatlattı. Dünkü borsa yükselişlerinin izahı budur. El koyma ile ABD, birer birer batan ve devletin kontrolüne geçen bankaların yerine, o bankalara fon sağlayan ana kuruluşlara el koyarak meseleyi kökten halletmiş gibi görünebilir. Nitekim "kredi krizi bitti" diye sevinenler, hadiseyi bu şekilde okuyanlardır. Lakin, toplam borç piyasasının yüzde onunun, ipotek piyasasının ise üçte birinden fazlasının devletin elinde olduğu ve en büyük fon sağlayıcının devlet olduğu bir finansal yapı "işlese dahi" sürdürülebilir olamaz. Tabii dünya, küresel serbest piyasa sisteminden devletçi ekonomiye geçiş yapmayacak ise... *** Financial Times yazarı Clive Crook'un "adı konulmamış bir millileştirme" dediği Fannie ve Freddie hadisesi, finansal enstrümanların ve risk denetiminin yeniden tanımlanacağı bir "ıslah dönemi"nin habercisi gibi... Umarım küreselleşmenin ve serbest piyasanın özü zedelenmez.