Uludere'den kısa dersler

Geçen yıl Türkiye-Irak sınırında 34 Türk vatandaşının hayatını kaybetmesi trajik bir olaydı. Konu bir çok yönüyle tartışıldı/tartışılacak. Sonuçta bu müessif kazanın sadece Türkiye'de vuku bulduğu gibi bir algı ortaya çıktı. Oysa dünya tecrübeleri terörle mücadelenin beklenmedik ve elim çıktılarının olabileceğini gösteriyor. Teröristler silah kullanarak halkı devletten ayırmak ve kendi kontrolünde tutmak isterler. Bu stratejilerinin işlemesi için de masum sivillerle iç içe olmaları gerekir. Teröristle mücadele eden güvenlik güçleri ise onları engellemek için "silah kullanmak" zorundadırlar. Ne yazık ki, masumlarla suçluların iç içe yaşadığı bir ortamda sürdürülen mücadelede sivillerle teröristleri kısa sürede ve kesin olarak ayırmak mümkün olamayabiliyor. Sonuçta mücadelede kazaların/kayıpların olması kaçınılmaz hale geliyor. Demokratik ülkelerde terörle mücadele kayıpları hükümetler için önemli bir sorundur. Çünkü işlerini iyi yapmadıkları iddiası ile medya, halk ve muhalefet tarafından kıyasıya eleştirilirler. Terör örgütleri bunu propaganda malzemesi yapar. Sorunun üstesinden gelmek isteyenlerin aklına gelen ilk çözüm, yoğun teknoloji kullanarak asker-polis kayıplarını azaltmaktır. Ancak teknolojinin avantajları kadar dezavantajları da vardır. Örneğin, ABD, Afganistan'da on yıldır İHA (İnsansız Hava Aracı) kullanıyor. Elinde çeşitli boyutta 7500 tane var. İHA'lar istihbarat amaçlı olduğu kadar saldırı amaçlı da kullanılabiliyor. Düşmesi halinde kamuoyunun haberi bile olmuyor. Oysa ayni işi uçakla yaptığınızda durum değişiyor. Çünkü uçak düşer pilot hayatını kaybederse politik kriz yaşanabiliyor. Eğer Türkiye'nin elinde yeterli İHA olsaydı Suriye krizinde pilotlar şehit olmayacak, tatsız tartışmalar da yaşanmayacaktı. Ancak, İHA kullanımının olumsuz yanları da söz konusu. Guardian gazetesine göre, son sekiz yılda silahlı İHA'lar Pakistan-Afganistan sınırında 1900 ila 3200 arasında sivilin ölümüne neden oldular. Terörle mücadelede teknolojinin yaygın kullanımının sonuçları tartışılıyor ve henüz geçerli normlar, hukuk kuralları üretilemedi. Bu sonuçlara rağmen, dünyada 70 ülke İHA teknolojisini geliştirmek için 690 projeye yılda 10 milyar dolara yakın para harcıyor. Gelecek on yılda, arı büyüklüğünden, yolcu uçağı boyutlarına kadar farklı ölçekte silahlı/silahsız İHA gökyüzünde olacak. Sonuçta terör bir propaganda savaşıdır. Teknolojik ilerlemeye, hukuki tartışmalara rağmen propaganda savaşının en önemli gerekçesi olan kayıplar kaçınılmazdır. Terörle mücadele edenler teknolojinin nimetlerinin yanı sıra külfetlerinin de olduğunu da unutmamalıdır.