Asparagas haber ve medyanın inandırıcılığı
Yapılan kamuoyu araştırmalarında halkın basına olan güveninin gün geçtikçe azaldığı görülüyor. Her ne kadar dikkatini çekse de, Türk halkı abartılı, yanlı ve maksatlı haber ve yorumları tasvip etmiyor. Sadece tiraj ve reyting amaçlı yayınlar nedeniyle basına olan güveni kayboluyor. Son aylarda bu tür yayınların birçok örneğini gördük. Geçtiğimiz hafta bir gazetemiz okuyucunun ilgisini çekecek manşetler atıyor. "Batık kredi listesini açıklıyoruz. 1.2 katrilyon liralık krediyi iç edenlerin listesini yayınlıyoruz" diye. İlk bakışta herkeste ilgi uyandıran bir manşet. Okuyucu olarak merakla bekliyorsunuz, 'kimmiş bu devletin 4 katrilyonunun üzerine yatanlar?' açıklansın herkes öğrensin diyorsunuz. Gazeteyi alıp haberi okuduğunuzda tam bir hayal kırıklığı yaşıyorsunuz. Neden mi? Çünkü haber hem bayat, hem eksik ve yanlış, hem de maksatlı... Bayat, eksik ve yanlış! Haber neden bayat? Çünkü aynı haber 21 Şubat 2001 tarihli Ekonomist Dergisi'nde ve bir internet haber sitesinde yer almış. Haber neden eksik ve yanlış? Bu haberde bankalardan aldıkları kredileri iç ettikleri iddia edilen firmalardan bir kısmı iddia edildiği gibi bu kredilerin üzerine yatmamış. Türk ekonomisinin iyi yönetilmemesinden kaynaklanan ve anayasa kitapçığının fırlatılması ile fünyesi patlayan ekonomik krizler sonucu yatırımcının bir gecede borcu 3 misli artmış, alacağı da üçte bir oranında azalmış. Gecelik faizler 7500'e çıkmış, dolar 600 bin liradan 15 milyona dayanmış. Hiçbir katkısı ve günahı olmadığı halde ertesi gün sabah uyandıklarında kucaklarında bu tabloyu gören yatırımcılar borçlarını ödemekte zorluk çekmeye başlamışlar ve kredi aldıkları bankalara müracaat edip mevcut ekonomik krizin dikkate alınarak yeni bir ödeme planı verilmesini istemişler. Banka yönetimleri de kendilerine yeni bir ödeme planı vermiş ve o plana göre bu yatırımcıların bir kısmı borçlarını gününde tıkır tıkır ödemişler ve ödemeye de devam ediyorlar. İncelemeden ve araştırmadan bu yatırımcıları, "Kredileri iç edenler, kredilerin üstüne yatanlar" listesinde yayınlamak habercilik midir? Bu yalan ve eksik haber değil de nedir? Bu, insanların şeref ve haysiyetiyle oynamak değil midir? Bankadan aldığı krediye ödemek için çırpınan ve zamanında ödeyen insanları "Hortumcu" gibi göstermek hangi meslek ilkesi ile ifade edilebilir? Bunun adı habercilik mi? Haberin bir başka eksik yanı da anılan gazete bu listede yüklü borcu olan bazı isimlere de hiç yer vermemiş, kendisine yakın bulduğu isimleri korumuş. Borcunu gününde ödemeye çalışan insanları da listede "batakçı" ilan etmiş. Bu mu bağımsız ve ilkeli habercilik? Kendilerine yakın olan isimlere haberde yer verilmeyişi haberin taraflı olduğunun açık delilidir. Yatırımcının bankadan kredi almasından daha doğal ne olabilir? Bankalar ülkemizdeki girişimcilere kredi vermez ise ne işe yararlar? Şirketlerin başvuruları üzerine bankaca düzenlenen istihbarat raporları düzgün ve kredilere karşılık verilen teminatlar yeterli ise, ülkenin yaşadığı ekonomik krizlere rağmen girişimci borcunu vadesinde ödemeye çalışıyor ise hâlâ bu girişimcileri "Batakçılar" listesine koyup haber yapmak Türkiye'de bazı grupların önünü kesmek amacına yönelik bir çabadan başka bir şey değildir. Bunun da adı habercilik değildir.