Pazarlamayı, pazar fırsatlarını değerlendirmekten ibaret sananlar, bu memlekette başımıza üç iş sardılar: Dershaneler, Özel Üniversiteler ve MBA'ler (embiey okunur). Üniversiteye hazırlık için ilkokul öncesinden başlayan serisiyle özel dershaneler, sistemin ayrılamaz bir parçası oldu. Dershanecilik özel üniversitelere evrildi. Ekran boyu sürdürdükleri pazarlama çabaları ne sonuç verdi, kontenjanlarının ne kadarı doldu, kayıtlar bittiğinde anlayacağız. Şimdi sırada MBA'ler var. Üniversite mezununun zihni, MBA ve yüksek lisans programlarıyla meşgul. Kırk yıllık akademik hayatı boyunca MBA ve yüksek lisans programlarında hocalık yapmış bir pazarlama akademisyeni olarak gençlere, MBA kararı almadan önce çok iyi düşünün; kararınızı, seçiminizi ve tercihinizi bilerek yapın, demek istiyorum. Şöyle ki: MBA'ler girişimciliğinize pek yardımcı olmaz, sadece işletmecilik konularıyla tanıştırırlar. Girişimcilik, kendi başına iş kotarma yeteneğidir ki, okuldan mı alınır, yaşanarak mı olur, bilinmez. Asıl ihtiyacınız, iş yaptırıcılığınızı geliştirmektir. En tepedekiler hariç MBA diplomaları size çok iyi iş, çok yüksek maaş garantilemez. Ayrıca, diplomanıza dayanıp sıradan işleri kabulde zorlanırsınız. Diplomanız, ilerlemenizin önünde bir duvara dönüşür. Şânınıza, havanıza uygun bir iş bulamayınca moraliniz bozulur. Gündüz MBA'lerinde, yıl boyu kazançtan mahrum kalır; gece programlarında ise, ücreti yanında, iş yoğunluğu ile eğitimin gereklerini (ve aile sorumluluğunu) bir arada yürütmekte zorlanırsınız. En önemlisi de, yetişkin bir insan olduğunuzu ve hayatın gerçeklerini öğrenmek için bir-iki yıl daha oyalanmak tehlikesidir. Onbeş yıl boyunca başkalarının programladığı bir hayata alıştırıldınız. Ne okuyacağınız, ne düşüneceğiniz dayatıldı. Siz de uydunuz, uyudunuz. Ama bir gün uyanacak, kendi başınıza kalacak, bir sarsıntı yaşayacaksınız. Hayatı ertelemenin, yeni bir durağa, MBA'ye sığınıp, beklemenin âlemi yok. Yağmurlarına, fırtınalarına, güneşli günlerine ve hayatın keyfine şimdiden koşun. "Bekleme yapmayın", oyalanmayın! (Pazarola, pazartesi günleri yayınlanır.)