Bari bunlar dayatmasa!

Dört tarafımız dükkânlarla çevrili. Hepsi müşteri bekliyor. Kimi canlı, ışıl ışıl, kimi silik soluk, köhne dökük olsa da, çarşı pazar, çamlı, yıldızlı, kırmızılı bir havaya büründü. Ahâli mi istiyor, mağazalar düşünmeden mi yapıyor, yoksa birileri mi dayatıyor bilinmez, büyük şehirlerin belli muhitlerinde mağazalar ve çarşı-pazar, yabancı ülkelerdeki benzerlerini aratmayan yılbaşı süslemeleriyle donatıldı. Pazarlamanın baş kuralı müşteriye saygıdır. Müşteri kitlesini tanımak, hakkında edindikleri bilgilerle onlara daha iyi hizmet etmek isteyen firmalar, bazı konularda müşterinin isteğine uygun davransalar da, bunlardan bazıları, müşterilerin hayat tarzlarına, ihtiyaçlarına yeteri kadar özen ve saygı göstermiyorlar. Kimilerinin belli konularda duyarsız, umarsız ve belki de belli bir dayatma içinde oldukları kuşkusu doğuyor. Alışveriş yerlerine her türden insan girip çıkıyor. Hepsinin, ihtiyaçları, inançları, alışkanlıkları, kültürleri, beğeni ve tercihleri aynı değil. Müşterisinin ve personelinin en tabiî ihtiyaçlarına, meselâ def-i hâcet ihtiyacına saygı göstermeyip bütün müşterilerini alafranga tuvaletler kullanmak zorunda bırakan iş ve alışveriş yerleri hiç de az değil. Müşterisine gerçekten saygılı davranmayı prensip edinen yabancı firmalar bu konuda yerlileri yeniyor, alafranga yanında alaturka tuvalet seçeneği de sunuyor, havalarından geçilmeyen bazı yerliler ise nispeten duyarsız davranıyorlar. Dilerseniz konuyu başka zarurî ihtiyaçlara, inanç ve alışkanlıklara da uyarlayabilirsiniz. Manzara benzer çıkacaktır. Yabancılar daha yerli, yerliler daha yabancı davranıyorlar, sanki. Sanki birileri, bu ülke insanının hayat tarzını kendi bildiklerince etkilemeye, hiç üstlerine vazife olmadığı halde bir şeyleri dayatmaya uğraşıyor. Aslında bir tedavi, rahatlama vesilesi olan alışveriş, bu türden dayatmalarla bir stres ve sıkıntı kaynağına dönüşüyor. Müşteri kendini öz yurdunda garip ve tuvalete sıkışmış hissediyorsa, alışveriş ona bir işkence oluyor. Bari paramıza talip olanlar dayatmasalar... (Pazarola, pazartesi günleri yayınlanır.)