Câzibe/Kâzibe?

Pazarlama bir câzibe mi, yoksa bir kâzibe, (yalan ve yanıltma) işi midir? Vahşî kâzibeciler bir yana, işini kâzib câzibelerle götürenler de var. Müşterinin hayrına olacaksa iki kişinin arasını bulur, hayra davet ederken, bazı abartma ve kıvırtmaların ne zararı olur ki? Siyasî arenadaki oyunlar ve özgürlüğümüz bir yana, müşteri olarak neyi, nereden, ne zaman, kaça, neden ve nasıl aldığımız konusunda acaba ne kadar serbestiz? Kimseden etkilenmem diyenlere de, hiç özgür değilim diyenlere de saygı duyarız. Bir mağaza düşünün ki, kadınlar bu mağazaya gözlerinde sevinç, heyecan ve mutlulukla, koşarcasına giriyor. Herkes coşkulu. Herkes kendiyle meşgul. Herkes bir malın peşinde. Müzik dâhil, içeride hızlı bir tempo hâkim. Mağaza hiç reklâm vermiyor ama esrarlı bir çekiciliği var. Her şeyi güzel gösteren loş ışıklarla donatılmış. Her şey hesaplı ve profesyonelce... Ürünlerin fiyatlarında belirsiz bir karmaşa var. Müşteriler neyi, ne zaman ve kaça alabileceğini pek kestiremiyor gibiler. Her an, bir şeyleri kelepire getireceği hissine kapılmışlar; avantaj yakalamak için mağaza ve fiyatları sürekli takip ediyor, devamlı müşteri oluyor. Avantaj yakalayabilenler hikâyelerini başkalarına anlatıyor. Bunları duyan başkaları mağazaya koşuyor. Sezon ve kampanya ürünleri bir arada... Sezon fiyatları kampanya fiyatlarıyla yan yana. İnsanı cezbedip, tahrik ediyor. Fiyatlar dinamik. Mal tükeninceye kadar kademe kademe aşağı çekiliyor. Bir parti mal satılmadan diğer parti raflara indirilmiyor. Sonra alırım diyen o malı bir daha bulamıyor. Kasalar da, kabinler de sınırlı. Hem kasada, hem de kabinlerin önünde kuyruk var. Elde mal, müşteriler hızlı davranmak, hızlı hareket etmek zorunda hissediyorlar. Az çeşitle, bitti bitiyor hissiyle mallar kapışılıyor. Kuyruktakiler doğru karar verdiklerinden emin, seçimlerinden memnun, çoğunluktan geri kalmadıklarını, belki de taklit edildiklerini düşünüyorlar. Yüzleri gülüyor. Ne dersiniz? Böyle bir mağazada bir müşteri gerçekten hür ve özgür müdür? Kâzib câzibelere kimseler dayanamıyor! > (Pazarola, pazartesi günleri yayınlanır.)