Çoğulcu/Çoğunlukçu Pazarlama

Dağ fare doğurdu... Ne şiş yansın, ne kebap... İbrikçibaşılık... Dostlar alışverişte görsün... Bir kelime bir işlem... İnce ayar çekildi... Metin düzeltmeden, metin düzenlemeye... Kıldan ince, kılıçtan keskin... Söz ola bitire işi, söz ola götüre başı... En çok da, "çoğulculuğa hayır, çoğunlukçuluğa devam..." yorumunu beğendim. Bu ülkede belli bir zihniyet hâlâ sadece kendilerine zimmetli bir çoğunlukçuluk peşindeler. Dünyanın, toplumların ve insanî değerlerin özündeki çoğulculuğu kabullenemiyorlar. Farklılığın zenginlik getirdiğini, değiş tokuşun olmadığı durumlarda işin dayatmayla sonlandığını göremiyorlar. Herkes bir bakımdan üstün olabilir. Ama birileri her bakımdan üstünlük iddia ettikçe huzur olmuyor. Piyasalarda bile... A. Selim Tuncer dostumun hoş bir tespiti var: Pazarlama, demokratik bir siyasî rejim ve demokratik piyasalar ister. Toplumlar, hiç değilse zihnen çoğulcu ve katılımcı bir demokrasiyi benimseme eğilimi taşısa da, piyasalar, "çoğunluk demokrasileri"nin tahakkümcü ve çoğunluk sultasına dayanan gücünü (kafa sayısı olarak değil, para sayısı olarak) elinden bırakmamak için hâlâ direniyor. Gerçek pazarlama, demokratik piyasalarda hayata geçecek "çoğulcu pazarlama"dır. Hatta hedef, "paydaş demokrasisi" olmalıdır. Tuhaftır. Piyasalara demokrasi getireceği sanılan Internet bile, çoğulculuktan ziyade çoğunlukçuluğa hizmet ediyor, gibi görünüyor. Farklardan çok dayatmaları güçlendiriyor, sanki. Bu yaz ne okuyalım diyenler, önce çok satanlar listesine göz atıyorlar. Makalelerin okunma yoğunluğuna göre sıralandığı sitelerde gündem ne olursa olsun, en tepedeki isimler yıllardır değişmiyor. Çok satan çok satıyor, çok okunan çok okunuyor. Sahte-uydurma listeler bile iş yapıyor. Sosyal medya aldı başını gidiyor. Çoğulcu eziliyor, çoğunlukçu hükmediyor. Bizler de müşteriler gibi içimizdeki kavgayı söndüremiyoruz. Özelde ve söylemde çoğulculuk (farklılık) istiyor, ama işte ve eylemde çoğunlukçuluktan (tek tipten ve tahakkümden) vazgeçemiyoruz. Haydi hayırlısı... (Pazarola, pazartesi günleri yayınlanır.)