Eskiden pazarlama, kendini kasmak, müşteriye tepeden bakmak, onu kendine mecbur, mahkûm ve bağlı kılmak sanılıyordu. Sanki müşteriler cüzdanlarıyla firmalara hizmet etmek zorundaydılar. Alternatifiniz, rakibiniz yoksa hele bir de devlet desteği varsa, yeni yetme firmaları bir şekilde engelleyebilir, işinizi rahat görürdünüz. Para piyasa rantlarıyla kazanılır; fazla emeğe, ince okuyup sık dokumaya ihtiyaç olmazdı. 4 P'yi (mal, fiyat, dağıtım, tutundurma) içe kapalı bir yapılanmayla piyasaya sürer, kasayı doldururdunuz. Artık devir değişti. Firmalar gibi, ülkeler de, sistemler de değişip dönüşüyor. Pazarlama, iş modellerini derinden değiştiren uygulamalarla gelişmesini sürdürüyor. Yeni 4-C'lerle (conversations, collaboration, connected, customized) konuşmalar-sohbetlerle, ortak işlerle, temasta olarak, müşteriyegöreleştirilmiş biçimde yürütülüyor. Başarı bu yollardan yakalanıyor. Firmalarda sınırlar belirsizleşiyor, firma firma içine giriyor. Verimlilik ve etkinlik için, firma tedarikçisinin, tedarikçi müşterisinin işine karışıyor, bilgilerini paylaşıyorlar. Rakipler bile birbirleriyle konuşuyor, "kazan-kazan ve müşteriye de kazandır" ilişkileri oluşturuyorlar. Son yıllarda yaşadıklarımız, ülke olarak ciddî bir dönüşüm içinde olduğumuzu gösteriyor. Başımızdakiler eskiden olduğu gibi bizi "idare" etmiyor, hakiki manada idare edip, büyük dönüşümü yönetiyorlar. Kıyametler koparan eski kafaların laflarına aldırmadan, Çankaya'da toplantılar yapıyor, birbirine düşman komşu ve bölge ülkeleriyle temaslara girişiyorlar. Yeni ilişkiler, yeni temaslar, yeni bağlantılar, birbiri ardına geliyor. Başbakanın ağzından, "Git pazarlama oku, öğren!" diyen anlayış, her alanda ülkeye hâkim oluyor, eski anlayış ve alışkanlıklarından kurtulup yeni bir pazarlama hamlesiyle dünyadaki güç ve saygınlığımızı yeniden kazanmaya doğru gidiyoruz. Geçmişte uyuyup kalanlarla bir yere varılamadı. Bakalım, kaçınılamaz ve sonu hayırlı görünen bu büyük dönüşümün farkına milletçe ne zaman varacağız? Ne kadar erken, o kadar iyi... > (Pazarola, pazartesi günleri yayınlanır.)