TL simgesi üzerine ince işler

Millî para birimimiz eskiden TL olarak yazılırdı. Türk'ün T'si ve Liranın L'si gitti, şimdi, $, £, , işaretlerini andıran bir 'miz var. Aylar geçti, 'ye alışamadım, broşürlerde, reklamlarda, duyurularda, çarşı pazarda, gözüme hâlâ bir yabancı gibi görünüyor. Fiyatı temel bir rekabet unsuru olarak görseler de görmeseler de, fiyat ve fiyatla ilgili uygulamalar, hem satıcılar hem de müşteriler için, hâlâ cazibesini ve önemini koruyor. Her malın bir fiyatı ve bir etiketi olmak zorunda. İndirimler kadar, fiyatı duyurma biçimleri de müşterileri etkiliyor. Yıllardır, bu konularda derin ve ince araştırmalar yapılıyor; bilinenler test ediliyor, bilinmeyenler ortaya çıkıyor. Meselâ, fiyatları menülere, etiketlere, duyurulara $ veya işareti kullanmadan yazmanın daha etkili olduğu keşfedilmiş. Meğer biz insanlar, bu işaretleri görünce, bunu otomatik olarak parayla, cüzdanımızla, kesemizle ilişkilendirir, cepte paramız olsa da olmasa da, malı gerçekte olduğundan daha pahalı olarak algılarmışız. Cornell Üniversitesinden araştırmacılar, bir deney yapmışlar. Kafede müşterilere üç tip menü sunup, sonuçlarına bakmışlar. Fiyatlar menülerin birinde dolar işaretiyle, ikincisinde sadece rakam olarak, üçüncüsünde de, rakamın ardına "dolar" kelimesiyle birlikte yazılmış. Menüde fiyatların dolar işaretiyle listelendiği durumlarda müşterilerin en az harcama yaptıkları; dolar işaretinin konmadığı hallerde ise daha fazla harcadıkları tespit edilmiş. Dolar yazısı da, keza, cepten para çıkıyor hissi yaşatıyor, biraz acıtıcı oluyormuş. 5 doların her zaman 5 dolar olmadığı; 1 centin 1 centten de büyük bir gücü olduğu; 5'lik malların 4.99 etiketiyle daha çok sattığı; bu bir sentlik farkın, fiyatın beş yerine dört dolara yakınmış gibi algılanmasına sebep olduğu çok eskiden beri biliniyor. Fiyat işi öyle ince bir iş ki, Nöro Pazarlama, fiyatlar ve duyurularıyla da yakından ilgileniyor. Menülere 14.00 yerine 14, $ 8.75 yerine 9 yazmanın daha uygun olacağı, 9 yerine 8.99 yazmanın ise kalite düşüklüğü algısına yol açacağı ileri sürülüyor. Örnekler yabancılardan geldi diye kimse kusura bakmasın. Hele bir yerli araştırmacı ve akademisyenlerimiz de bu ince işlere el atsınlar... Duyurmak bizden... (Pazarola, pazar günleri yayınlanır.)