'Bushman'lar kadar da mı olamadık!

İnsanoğlunun bu dünyadaki macerası bilinmez öncelerden beri devam edip gidiyor. Bizim bildiğimiz, daha doğru ifadeyle az çok kestirebildiğimiz hadi diyelim otuz kırk bin yıl öncesi. Mağara resimleri ve benzeri delillerden sonra yazıyla tanışan insanoğlu daha net bilgiler vermeye başlıyor macerasıyla ilgili. Bu da diyelim on-on beş bin yıllara uzanıyor. Sonra çağlara ayırıyoruz bu serüveni. Avcılık-toplayıcılık, tarım, sanayi, bilgi... Bu çağlar boyunca takip ettiğimiz zaman kendi koyduğumuz ölçütlere göre o çağlardaki insanların ilkellikten-modernliğe doğru aktığını iddia ediyoruz. Bendeniz bu tarz bir değerlendirmeye kendimi bildiğimden beri karşı çıkmışımdır. Arz edeyim: Bir Alman antropolog (ismini hatırlayamadığım için kendisinden özür dilerim) uzun yıllar Afrika'nın ortasındaki Kalahari çölünde yaşayan Bushman'ları incelemiş. Malum bush 'karaçalı' anlamına geliyor. Bu acımasız tabiat şartlarında bir rivayete göre elli bin yıldan beri hayatlarını çok büyük bir başarıyla sürdüren bu insanlar 'Klan'lar şeklinde; küçük topluluklar olarak yaşıyorlar. İşte Alman Antropolog bu klanların nasıl yönetildiğini araştırmış yıllarca ve bu yönetim tarzıyla ilgili tespit ettiği özelliklerden bazıları şunlar: "Bushman'ların klanlarında; acımasız çöl şartlarında hayatta kalma vizyonu bütün klanca paylaşılır, mutlaka bir lider vardır ancak liderlik devamlı paylaşılır el değiştirir mesela su bulmada sıkıntı doğarsa bir kadın üyeyi lider yaparlar çünkü kadınların his yönünden daha güçlü olduklarını bilirler, klanda herkes her işi yapabilecek beceriye sahiptir böylece hem motivasyon artar hem de her iş için yedekleme kolayca gerçekleşir, klan kesintisiz bir iletişim sistemine sahiptir yaşlı üyeler kesintisiz bir çabayla gençlere tecrübelerini aktarırlar bu sayede bütün bilginin herkesçe paylaşıldığı öğrenen bir kültüre sahiptirler, kibirlilik alameti gösteren klan üyeleri derhal uzaklaştırılır çünkü bu davranışın klana zarar vereceği bilinir, herkes tabii davranır, klan üyeleri birbirlerine zarar verecek her hareketten kaçınırlar..." Daha Çin, Mısır, Hint, Maveraünnehr (Buhara-Semerkant), Endülüs, Osmanlı kültürlerinden örnekler vererek ilkellik'ten modernliğe geçildiğine itirazımı sürdürecektim ama herhalde bu köşeye sığmaz. O zaman gelin hiç olmazsa 'Bushman'lar kadar iyi yönetelim her neyi yönetiyorsak...