Den­ge bo­zul­ma­ya gör­sün, k­riz ka­pı­da­dır!

Bay Mat­sus­hi­ta ufak te­fek, mah­zun ba­kış­lı mü­te­va­zı bir adam. Sa­de­ce fo­toğ­ra­fı­nı gör­se­niz "Bu zat mı kos­ko­ca Mat­sus­hi­ta Elek­tri­ğin ku­ru­cu­su ve Pa­na­so­nic Mar­ka­sı­nın ba­ba­sı?" der­si­niz. İş­te bu adam bun­dan el­li alt­mış yıl ön­ce iş ha­ya­tı­na atıl­dı­ğın­da bir­ta­kım te­mel de­ğer­ler, (ya­kı­şık­lı ta­bir ol­sun is­ter­se­niz) li­der­lik pren­sip­le­ri or­ta­ya koy­muş. Bun­la­ra hem ken­di inan­mış hem de ça­lış­ma ar­ka­daş­la­rı­nın bu pren­sip­le­re gö­nül­den bağ­lan­ma­la­rı­nı sağ­la­mış. So­nuç­ta şim­di dün­ya dev­le­rin­den bir "mar­ka" ile iş dün­ya­sın­da yo­lu­na de­vam edi­yor. Bu pren­sip­le­ri kı­sa­ca ha­tır­la­ya­lım: * Hal­ka hiz­met * Hak­ka­ni­yet ve dü­rüst­lük * Or­tak da­va yo­lun­da el bir­li­ği ile ça­lış­mak * Ke­sin­ti­siz ge­liş­me ça­ba­sı * Ne­za­ket ve al­çak gö­nül­lü­lük * Do­ğal ya­sa­la­ra uy­mak * Ni­met­le­re şük­ret­mek Şöy­le ge­ri doğ­ru yas­la­nın ve Bay Mat­sus­hi­ta'nın el­li yıl ön­ce or­ta­ya koy­du­ğu bu pren­sip­ler­den si­ze ya­ban­cı ge­len bi­ri var mı, bu bi­zim kül­tür ve ina­nı­şı­mı­za uy­maz de­di­ği­niz?.. İş­te bun­lar­dan bi­ri­ni bu­gün bi­raz aç­mak is­ti­yo­rum: "Do­ğal ya­sa­la­ra uy­mak" İş dün­ya­sı­nın et­ki­li isim­le­rin­den olan bu mü­te­va­zı adam bu­nun­la ne kas­tet­ti­ği­ni açık­lar­ken bir şe­yin al­tı­nı ka­lın­ca çi­zi­yor. "Yüz­de on'dan faz­la kâr et­me­yin! top­lu­mun ve pi­ya­sa­nın den­ge­si­ni bo­zar­sı­nız! Bu den­ge bo­zu­lun­ca tek­rar ku­rul­ma­sı zor ve acı­lı olur" de­me­ye ge­ti­ri­yor. Ta­bi­î bu "yüz­de on kâr"ı enf­las­yon­dan arın­mış ola­rak dü­şün­me­li­yiz, ha­ni "re­el kâr" de­dik­le­ri. Böy­le ol­ma­dı­ğı için in­san­lık ge­rek ül­ke için­de ge­rek­se mil­let­le­ra­ra­sın­da ge­lir den­ge­si­ni ku­ra­mı­yor ve in­san­lık git­tik­çe da­ha hu­zur­suz ve kriz do­lu za­man­la­ra doğ­ru yol alı­yor. Biz­de bu pren­sip ne­re­ye da­ya­nı­yor der­se­niz, en kı­sa yol­dan de­de­le­ri­mi­zin, ni­ne­le­ri­mi­zin asır­lar­ca ba­şu­cu ki­ta­bı ol­muş "Mız­rak­lı İl­mi­hal"e ba­kın. Ora­da "Ga­ben-i fa­hiş" di­ye bir ta­bir gö­rür­sü­nüz alış­ve­riş bil­gi­le­ri an­la­tı­lır­ken. İs­la­mi­yet­te her ne ka­dar li­be­ral eko­no­mi­ye ben­zer şe­kil­de kâr sı­nır­la­ma­sı yok­sa da, iyi Müs­lü­ma­nın "aşı­rı kâr" et­me­si­nin uy­gun ol­ma­dı­ğı­nı an­la­tır o ta­bir. Ya­ni Bay Mat­sus­hi­ta'nın de­di­ği­nin ay­nı­sı. Marks'a, En­gels'e, So­ros'a vs.'ye ku­lak ver­di­ği­miz ka­dar asır­lar öte­sin­den ge­le­ce­ğe uza­nan "in­sa­nî de­ğer­le­ri­mi­ze" de ku­lak ver­sek, dün­ya­ya hu­zur ve re­fa­hın anah­ta­rı­nı su­na­rız...