Gemisini yürüten kaptan

Yönetim işini açıklamak için birçok metaforlar, (mecazlar, benzeştirmeler) kullanılagelmiştir. Mesela en çok kullanılan 'orkestra şefi' ile 'orkestra' arasında olan bitendir. Çok sesli bir orkestrayı (satın alma, üretim, finansman, insan kaynakları, pazarlama) yöneten bir şef bütün enstrümanları ben çalacağım diyebilir mi? Buna ne fizîken ne de zaman olarak imkân yoktur. Ama ille bunların hepsini ben kullanacağım diyen birisini kimse kaale almaz. Böyle bir orkestranın çıkardığı seslere kimse ilgi duymaz. Bugün benim aklıma 'gemi kaptanı' geldi. Kaptan gemi denize açıldığı andan itibaren tek yetkili kişidir. Kararları kanun yerinedir. Ancak akıllı ve tedbirli bir kaptan gemisini nasıl yönetir? Gelin bu soruyu birlikte cevaplamaya çalışalım... Evvela kaptanın gemiyi başarıyla yönetebilmesi için her iş için sayıları geminin büyüklüğüne göre değişen ehil elemanlara ihtiyacı vardır. (2., 3. Kaptan, Çarkçıbaşı (baş mühendis) 2., 3. Çarkçı, Elektrik Zabiti, Telsiz Zabiti, Güverte Reisi, Makine Lostromosu, Aşçı, Kamarot, yeteri kadar gemi işinden anlayan tayfa...) Bunları seçerken çok dikkatli davranmalıdır. Hatır gönülle, akrabalık ilişkilerine dayanarak veya üstünkörü bir seçimle işe alınan her eleman yolculukta mutlaka bir aksamaya sebep olur. Kaptan geminin gideceği hedefi belirler ve oturur sakin kafayla ilgili personelle istişare ederek geminin rotasını tayin eder ve ikinci kaptana rotayla ilgili emrini verir ondan sonra geminin bütün faaliyetlerini denetleyebilecek bir pozisyonda geminin seyrini takip eder. Acil durumlar haricinde 2. Kaptan'dan başkasıyla muhatap olmaz. Olursa; gemide işler karışır, rotayı tutturmak ve zamanında hedeflenen limana varmak zorlaşır. Bu söylediklerimi bizim Orhan Kaptan'a okudum ve onun tasdikini aldım. O zaman oturun sakin kafayla sizin gemide işler nasıl gidiyor şöyle bir gözden geçirin. Bu iş size can sıkıcı geliyorsa o zaman bu işten anlayan birilerini bulun onlar gemide ne olup bittiğini size rapor etsinler. 'Yahu kardeşim nereden çıkarıyorsun bu işleri başımıza!' diyorsanız; o zaman kurulun güvertenin yüksekçe bir yerine akşama kadar bağıra çağıra herkese müdahale ederek geminizi yüzdürmeye devam edin. Siz geminin kaptanısınız, Cumhurbaşkanı bile size müdahale edemez, değil mi ya?..