Körük çektiniz mi hiç?

Çocukluğumun en unutulmaz hatıralarından biri de araba tamircisi komşularımızın dükkânlarında körük çekmek idi. Körüklerin bazıları ateşin yandığı yerin arka tarafında olurdu, bu tarz hoşuma gitmezdi, çünkü ateşin yanışını demirin kor haline gelirken çıkardığı muhteşem kıvılcım gösterisini göremezdim. Bir de ateşin yandığı tarafta yukarıdaki bir kolun ucundaki ipi çekerek çekilen körükler vardı, onlara bayılırdım. Demirin kızarmasını, erimesini, örsün üzerine alınmasını ve de biri büyük diğeri küçük balyoz, usta olanın daha küçük bir çekiçle üç kişilik bir ekip tarafından ham demire şekil verilmesini seyretmeye doyamazdım. O ahenkli ses hâlâ kulaklarımdadır... "Demir ısıtılmadan ne kadar güçlü olunursa olunsun ona şekil vermek imkânsızdır." İşte bu da benim beynime çakılmış bir gözlemdir. Ömür boyu çok işime yaramıştır. Özellikle değişim süreçlerinde bu tespit hayati önem taşır. İster teknolojik, ister kültürel bir değişim projesini uygulamak söz konusu olduğunda, o değişim sürecinde rol alan toplumu belli oranda yumuşatamazsanız başarılı olmanız âdeta mümkün değildir. Yönetim alanında çok iyi niyetlerle girişilen değişim projelerinin başarısızlığında bu durum rol oynamıştır. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri önceleri çok ciddî şekilde uygulanan ISO Belgesi çalışmalarıdır. Şirket çalışanlarını bu konunun bilincine vardıracak ön çalışmalara ve bu meyandaki eğitim faaliyetlerine yeterli önem verilmediği için bu faaliyetler sadece bir tabela ve bayrak asmakla sona erdi sanılmıştır. Aslında son yıllarda global rekabetle baş edebilmek için en önemli husus olarak lanse edilen innovatif (yenilikçi) bir şirket kültürü oluşturmanın başlangıç safhası mahiyetinde olan ve diğer ileri yönetim tekniklerinin (Yalın Yönetim, Toplam Kalite Yönetimi, Öğrenen Organizasyon, 6 Sigma ve benzeri) ön çalışması olan ISO çalışmaları bu yüzden istenen ölçüde etkili olamamıştır. Şirket çalışanlarını değişime hazırlamak işin belki de en önemli safhasıdır. Dedim ya demire şekil vermek için onu belli dereceye kadar ısıtmak gerekir. Az ısınırsa şekil vermek zor olur, aşırı ısıtılırsa demir erir gider. Zor zenaattir değişim vesselam...