Santimetrekareye düşen kâr!

Rahmetli babamı gel de hatırlama! İşin başından yani bir bıçkı bir planya ve birkaç çınar kütüğünden ibaret olan dükkânımızı memleketin hatırı sayılır bir kerestecisi hâline getirirken aynı mekânı kullandık. İşlerimiz büyüyüp geliştikçe dükkânın her santimetrekaresini en uygun şekilde değerlendirmeye çalıştık. Bazı durumlarda yaz sezonunda dükkânın önündeki kaldırımı da kullandığımız olurdu. Babamın iş düzeni kurma ve yerleştirme konusundaki kabiliyetine daha sonraları 'Endüstri Mühendisliği' konusu bir anabilim dalı olarak ortaya çıkınca daha da hayran olmuşumdur. İşte minicik dükkânda edindiğim bu terbiye hayatım boyunca bana yol göstermiştir. Gerek evde, gerekse çalıştığım her pozisyonda mekân tasarrufu konusunda daima tabir caizse 'tutucu' davranmışımdır. Bu davranış tarzım dolayısıyla eleştirildiğim de olmuştur. Ama zaman içinde haklılığımı ortaya koyan düşünce sistemleri ve uygulamaları beni rahatlatmıştır. Bir arkadaşımız yıllar evvel Lübnan'a yaptığı seyahatten dönmüştü. O sıralar bulunduğum pozisyon dolayısıyla oldukça geniş ve gösterişli odamda kahvelerimizi yudumlarken şöyle konuşmuştu: "Lübnan'da kendisiyle görüştüğüm iş adamının bütün bürosu senin bu odanın yarısı kadar idi. Bu küçücük mekânda konuşlanan şirketin yıllık cirosu yedi milyar dolar civarında idi..." Bulunulan mekânın santimetrekaresine düşen ciro ya da kâr miktarı verimlilik olarak iyi bir ölçü olabilir diye düşünmüştüm o anda. Sonraları 'Toyota Tarzı' olarak dünya çapında uygulama alanı bulan 'Yalın Yönetim' tekniğinde ve her kaynağın bu arada mekânın israf edilmeden kullanılmasından haberdar olunca, hatta dünya devi Toyota'nın Yönetim Kurulu Başkanının yetmiş metrekarelik bir evde yaşadığını duyunca daha bir rahat savunmaya başladım 'Santimetre kareye ciro ya da kâr' rasyosunu. Siz de yapın bu hesaplamayı isterseniz! Belki bir ölçü olarak işinize yarayabilir. Ancak önce kendi odanızdan başlayın sonra diğer bölümlere doğru uzanın. Hatta isterseniz santimetrekareye değil metrekareye göre hesap yapın. Hiç yoktan iyidir. İleriki yıllarda ince hesaplara kafa yorarsınız.