"Şaşkın kurbağa"lığın lüzumu yok!

Bir organizmanın en büyük problemi değişen şartlara uyum sağlayamamaktır. Uyum sağlamanın yolu da 'öğrenme'den geçer. Hani "Yüzme bilmeyen Anadolu çocuklarını Bahriye'ye alırlar sonra ilk günden denize atıp yüzme öğrenmelerini sağlarlarmış" diye klasik bir hikâye vardır. İşte bu uyum ve öğrenmenin muhteşem örneğidir. Ya yüzmeyi "öğrenirsin" ya da hayata veda edersin yani "ölürsün"... Bu durumda "Öğrenmenin tersi nedir?" diye bir soru sorulsa cevabın "ölüm" olacağı açıktır. Bunu yıllar önce Evrim Çalkavur'dan duymuştum. Değişen ve gelişen şartları öncelikle algılamak gerekiyor. Bu algılama işi belki de sürecin en önemli halkası. Yine çok bilinen örneğiyle açıklayalım; hani bir kurbağayı dayanamayacağı sıcaklıkta bir suya atarsanız kurbağa değişen ısıyı hemen algılar ve sıçrar çırpınır becerebilirse haşlak sudan dışarı atar kendini. Ancak aynı kurbağayı ılık su olan bir kaba koyar sonra suyun derecesini kurbağanın fark edemeyeceği şekilde yavaaaş yavaaaş artırırsanız kurbağa önce rahatlar, mayışır, kendini sıcacık suyun kollarına bırakır uyuşur ve sonunda su kurbağayı haşlayacak dereceye ulaştığında bütün sistemleri uyuşan kurbağa değişen şartları algılayamamanın sonucu olarak haşlanır ve de ölür... Değişimi algılayamayanın sonu belli. Peki değişimi algılamak tek başına yeterli mi? İsterseniz aynı örnekle devam edelim. Sıcaklık farkını algılayan ama, ne tarafa, hangi açıyla, ne hız ve 'impuls'la sıçrayacağını belirlemeden harekete geçen kurbağanın etrafta bekleyen bir yılanın önüne düşmesi tehlikesi vardır. Bu yüzden değişen şartları algılamak kadar değişimle nasıl baş edilebileceğini bilmek de önemlidir. İşte buna da "Değişimi Yönetmek" deniliyor yönetim biliminde. Yanisi; ister kişi olun isterse örgüt, ister sivil ister asker, ister şirket ister toplum ya da millet, ne olursanız olun etrafta ne olup bittiğini iyi algılamalı sonra da akıllı ve şuurlu bir şekilde hareket etmelisiniz. Örnek basit oldu belki ama sonunu iyi bağladım mı sizce?..