Mimarların tepkisi

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin, Küçükçekmece ve Kartal için düzenlenen uluslararası proje yarışmasına Türk mimarları birikimsiz ve yetersiz oldukları gerekçesiyle davet etmeyişine mimarların tepkisi sürüyor. Mimarlar Odasının "Mimar Sinan"ı anma törenine Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ı protesto için katılmayışının ardından, geçtiğimiz çarşamba günü Serbest Mimarlar Derneği' de Armada Otelinde yaptıkları basın toplantısında Topbaş'a tepkilerini ve yarışma ile ilgili eleştirilerini dile getirdiler. Mimarlar yarışmaya, yabancıların Türkiye'de eserler vermelerine karşı değiller. Karşı oldukları; yarışmaya Türk mimarların davet edilmeyişi; yarışma yöntemi olarak uygulamanın şartnamesiz ve ihalesiz dolaylı yoldanbir "resen hizmet alımı" oluşu... İstanbul'un son yıllardaki yapılaşma plansızlığından yerel yönetimleri, kötü yönetmelikleri ve keyfi uygulamaları sorumlu tutan mimarlar, AB süreci içinde yabancı mimarlara sağlanan imkanların Türk mimarlardanesirgenmesi halinde haklı olarak: "Türk Mimarlığı küreselleşme aşamasında dünya ile nasıl yarışabilir?" diye soruyorlar ve Topbaş'ı, Türk mimarlara karşı küçültücü söylemlerinden dolayı özür dilemeye ve en kısa zamanda ulusal ya da uluslararası yarışmalar açmaya davet ediyorlar. Kendisi de mimar olan, nezaketinden ve duyarlılığından hiç şüphe etmediğimiz sayın Topbaş'ın: "Yerli mimarlarda birikim yok; bu düzeyde eğitim almıyorlar, cesur değiller... İpek bir kumaşı herkes dikemez", sözleri, "Bu şehirdeki çarpık yapılaşmanın yüzde 90'ında mimarların, mühendislerin imzası var. Her biri proje çizdi? Hangisi takip etti?" şeklindeki eleştirileri sert ve kırıcı bir hava estiriyor. Ama büsbütün haksız mı? Şimdiye kadar olagelen tüm yanlışların tek sorumlusu elbette mimarlar değil. Dostoyevsky'nin ünlü: "Herkes, her şeyden sorumludur" hükmüyle bakacak olursak; onlar da sistemden kaynaklanan olumsuzluklardan kendi payları ölçüsünde sorumlular. Onların hataları kanaatimce; çarpıklıklar karşısında boyun eğen bir tavır takınmaları; hiçbir dünya kentinde görülmemiş şekilde tarih ve kültür dokusunun harap edilmesi karşısında duyarsız kalıp toplu bir karşı duruş sergilememeleri, suskun kalmaları; Türk Mimarisinin çöküşünde sorumsuz davranmalarıdır. Mimarların ilk toplu tepkilerine bu yarışma dolayısıyla şahit oluyoruz. Uluslararası proje yarışmasına gelince... Sayın Başkanın kanaati ne olursa olsun, söz konusu yarışmaya Türk mimarları davet etmeyişi yarışmanın hakkaniyet üzerine kurulmadığını gösteriyor. Üstelik, yarışmayı kazanan yabancı mimarların projeleri hayata geçirildiklerinde Türk ruhunu yansıtabilecek mi? Benim İstanbullu bir vatandaş olarak bu konuda tereddütlerim var. Ayrıca, büyük düşünmeye çalıştığına inandığım Sayın Kadir Topbaş'ın, İstanbul'un geleceğini değiştirecek büyük projelerde halkın da görüşünü almasının, vatandaşlık sorumluluğunun ve bilincinin artması yolunda zaruri ve faydalı olacağına inanıyorum.