Sınavsız üniversite mümkün mü?

-Evet!.. Sınavsız üniversite mümkün. -Nasıl mı? Bu sualin birkaç cevâbı var ki, şıkları şöyle sıralayabiliriz: a-Üniversitelerin mevcut kontenjanları artırılarak. b-Üniversite giriş sınavı yerine lise bitirme sınavı getirilerek. c-Açık öğretim üniversitesi kurarak. d-Hepsi. Şimdi, bu dört alternatife daha yakından bakalım: Mevcut kapasiteyle, üniversite giriş sınavına başvuran toplam 1 milyon 800 bin civarında öğrencinin yarıdan fazlası dışarıda kalıyor. Hâl böyle olunca (devlet üniversitelerinde) talebi karşılamak için mevcut kontenjanları yüzde 100'den fazla artırmak gibi bir durum ortaya çıkıyor ki, bu, kısa vâdede mümkün görünmüyor. -Üstelik altından kalkılamayacak kadar yüksek mâliyetli bir yol. Öte yandan, uygulama (laboratuvar) gerektiren bilim dallarında örgün üniversite eğitimi şart. Bu sebeple üniversitelerin örgün eğitim kapasiteleri olabildiğince artırılmalıdır ki, bu da zâten yapılmaktadır. Uygulama gerektirmeyen alanlarda ise günümüzün iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanma yoluna gidilmelidir. ÇÖZÜM AÇIK ÜNİVERSİTE İkinci alternatif; üniversite giriş sınavlarının kaldırılarak, yerine merkezî lise bitirme (olgunluk) sınavları getirmek. Bu yöntemle, lise öğreniminin güçlendirilmesi ve öğrencinin dershaneye itilmesinin önüne geçilmesi düşünülüyor. Ancak, yöntemin başarı ihtimâli oldukça zayıf. Bir kere, hâlen öğrencileri üniversite giriş sınavlarına hazırlayan dershane mekanizması süratle lise bitirme sınavlarına adapte olarak, faaliyetini sürdürecektir. Diğer taraftan, üniversite kapısındaki yığılma konusunda da değişen bir şey olmayacak. -Zira asıl problem, kapasite yetersizliğinden kaynaklanıyor. -Görünen o ki, fakülte kontenjanları talebi karşılayacak oranda artırılamadıkça, üniversite giriş sınavları yerine lise bitirme imtihanları getirilmesi de çözüm değil. -Çözüm, iletişim teknolojilerinde! ABD (Pennsylvania ve South Carolina Üniversiteleri), Japonya, İngiltere, Almanya, Hollanda başta olmak üzere, dünyanın gelişmiş ülkeleri, TV ve internetle problemi çözmüş görünüyor. Bizde de, Eskişehir'deki Anadolu Üniversitesi (AÜ)'nin 12 fakültesinden 3'ü açık öğretim sistemi uyguluyor. Geçen yıl bu fakültelere kayıt yaptıran öğrenci sayısı, yaklaşık 200 bin. -Ne dersiniz? Çözüm, bu fakültelerin sayısı 5 kat artırılarak (yılda 200 bin yerine), bir milyon öğrencinin açık öğretime kayıt yaptırabileceği kapasiteye ulaştırılmasında yatıyor olabilir mi? -Evet!.. DÜNYADAN UÇ ÖRNEKLER Sınavsız üniversiteye giriş için en köklü çözüm, müstâkil bir açık üniversite (The Open University) kurulmasında! -Zira neresinden baksanız, Türkiye'de en azından bir düzine açık öğretim fakültesine daha ihtiyaç var. -Bu da başlı başına bir üniversite demektir. Eskişehir'deki uzaktan öğretim fakülteleri, süratle, müstâkil bir Anadolu Açık Üniversitesi'ne dönüştürülebilir. -Altyapı buna hazır. Böylelikle talebi karşılayacak kapasite ortaya çıkar ve üniversite sınavına da, lise bitirme imtihanına da ihtiyaç kalmaz. Liseyi bitiren, okulundan aldığı başarı notuyla istediği üniversiteye (sınavsız) başvurur. Dünyada bu konuda şaşırtıcı örnekler var: Meselâ, İngiltere ve Hollanda, açık öğretimde ses duvarını aşmış... -Lise diploması bile aramıyor. Vatandaşına, diyor ki: -18. yaşını doldurduysan, okuma yazman da varsa, istediğin açık öğretim fakültesine kayıt yaptırabilirsin. -Sınav mınav yok!..