‘Sigortam ne zaman başlıyor?'

Bilindiği gibi Sosyal Sigortalar Kurumundan emekli olurken sigorta başlangıcının tespiti büyük önem arz etmektedir. Yaşlılık aylığı bağlanma şartlarını düzenleyen yasanın 60. maddesinde, diğer şartlar bir yana, kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlayanların emekli olabileceği hüküm altına alınmıştır. Bir çok kişi ilk sigortalılık tarihinde tescillerinin yapılmış olmasına rağmen, işverenleri tarafından bildirge verilmemesi ve prim ödenmemesinden dolayı mağdur duruma düşmekte ve ciddi hak kaybına uğramaktadırlar. Sigorta başlangıcının tespiti özellikle 4447 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle daha da önemli hale geldi. Ayrıca isteğe bağlı sigortaya girmek için sigorta sicil numarası alınmış olması gerektiğinden, bir süre çalışıp sicil numarası alan sigortalılar uzun yıllar isteğe bağlı prim ödedikten sonra işverenlerin bildirge vermemesinden dolayı isteğe bağlı sigortalarının da iptali ile karşılaşmaktadırlar. Bunlardan birisi Yemliha Göncü adlı okurumuz. İşveren bir günlük prim ödemediği için tüm isteğe bağlı hizmetleri iptal edilmiş ve emekli olamamıştı. Bizim tavsiyelerimiz doğrultusunda sigorta başlangıcını (tescilini) tespit ettirmek için açtığı davayı kazanmış ve Ocak 1997 itibarıyla emekliliğe hak kazanmış. Ancak bunca yıldan sonra emekli aylıkları değer yitirdiği için ve 4 yıl aylık alamadığından yine de mağdur olmuş. Sigorta başlangıcının tespitinde sizlerden gelen sorulara cevap olması için aşağıya Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin E:1996/4172 ve 11.7.1996 tarihli kararının özetini veriyorum. "Davacı davalılardan işverene ait işyerinde 1.7.1991 tarihinden itibaren 30 gün çalıştığının tespiti ile isteğe bağlı sigortalılığının geçerli sayılmasına karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme istemi reddetmiştir. ... Bilindiği gibi, sigortalılar eylemli olarak işyerinde çalışmaya başladıkları andan itibaren sigortalı sayılır ve işveren tarafından Kuruma verilen işe giriş bildirgesi ile sigortalılıkları tescil edilmiş olur. Öte yandan, sigortalı işe giriş bildirgesi, tanık beyanları olmasa dahi sigortalının işyerinde eylemli olarak bir gün çalıştığının karinesidir. Davacı için müracaat tarihinden önce, işveren tarafından süresinde yöntemince Kuruma 1.7.1991 tarihli sigortalı işe giriş bildirgesi verildiğine göre, davacının isteğe bağlı sigortalı olmak için tescilinin yapıldığı, yani 506 sayılı yasanın (b) bendinde öngörülen şartları taşıdığı açıktır. Bundan başka yargılama aşamasında dinlenen tanıklarda, davacının 1.7.1991 tarihinde işyerinde çalıştığını da açıkça belirtmişlerdir. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması yani davacının isteminin reddedilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir." Görüldüğü gibi Yargıtay bu kararında usulüne uygun olarak işe giriş bildirgesi Kuruma verilen ve sigorta tescili yapılan sigortalının başlangıç tarihini kabul etmiştir. İşverenin prim ödememiş olması buna engel değildir. Emsal olması için, Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin E:1986/4413 K:1986/4777 ve 30.09.1986 tarihli karar özetinde: "İşe giriş bildirgesi verilmesine rağmen prim bildirge ve bordrolarının verilmemesi ve primlerin ödenmemesi karşısında yasal işlem yapılıp primlerin tahsili mümkün iken, sigortalının açtığı hizmet tespiti davasında, kurumun yasal görevini yapmayarak hak düşürücü sürenin geçtiği definde bulunması Medeni Kanun'un 2. Maddesinde yazılı doğruluk kurallarına aykırı kabul edilip hakkın kötüye kullanılması sayılarak bu def'in reddi gerekir." kararına varmıştır. Sorular-Cevaplar R.Sonmut: Sigortaya giriş tarihiniz 1974 olduğu için yaş haddi uygulaması dışında kalıyorsunuz. Yapmanız gereken hizmet sürenizi yani prim ödeme gün sayınızı 5000 güne tamamlamaktır. 1974-1980 dönemindeki çalışmalarınızı dava veya başka bir yol ile emekliliğinize saydırma imkanınız yoktur. Zaman aşımına uğradığı için yapacak bir şey yok. Ökkeş Kale-A.Yaman: Askerlik borçlanmasından sonra sigorta başlangıcınız Şubat 1980 yılına inmiş.(20 ay askerlik yaptığınız varsayılmıştır) SSK'dan emekli olmak için sigortalılık sürenizin en az 25 yıl olması gerekiyor. Ayrıca, Bağ-Kurdan ayrıldıktan sonra SSK'ya en az 1260 gün prim ödemesi yapmanız lazım. Ayrıca Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği yasa ile ilgili yapılacak yeni düzenlemenin sonucunu yaş haddi için beklemeniz gerekiyor. İdris Aydın: Öncelikle Emekli Sandığından sonra girdiğiniz SSK'ya en az 42 ay prim ödemeniz gerekiyor. Bundan sonra prim ödeme gün sayısı yönünden sorununuz yok. Ancak yaş haddi ile ilgili mecliste yapılacak yeni yasal düzenlemeyi beklemeniz gerekiyor. SSK'dan emekli olursanız Emekli Sandığından ikramiye alamazsınız. Adınıza yapılan kesenekler SSK'ya aktarılacaktır. Necla Canbek: Eskişehir:SSK'dan emekli olabilmek için prim ödemenizi en az 5000 güne ve sigortalılık sürenizi 20 yıla tamamlamanız gerekiyor. Bu durumda öncelikle 20 yıllık sigortalılık sürenizin tamamlanacağı Kasım 2002 tarihini beklemeniz gerekiyor. Yaş haddi için bir sorun yaşamanız söz konusu olmayacaktır. Ahmet Çelik: Tuzla:Basamak yükseltmede sizin yaşadığını sorunları bir çok sigortalı yaşıyor. Gerçekten 13-24. basamak arasında basamak yükseltmek için bekleme süresinin iki yıla çıkartılması yanlış bir uygulama oldu. Mecliste Bağ-Kur ile ilgili Anaysa Mahkemesi tarafından iptal edilen bir yasa ve bir KHK var. Meclisin basamak yükseltme sistemindeki bu yanlışlığı düzelteceğiniz umuyoruz. Ethem Yılmaz: Pendik: 30 Haziran 2001 tarihinde emekli müracaatınızı yapınız. Yıl ortasında yapılan tahsis talep etmenin aylığı olumsuz etkilediği söylentilerine inanmayın. Artık bu uygulamadan vazgeçildi. Aylık bağlamadan 01.01.2000 tarihinden itibaren yeni sisteme geçildiği için eski uygulamanın önemi kalmadı.