Askerlik borçlanması deyip geçmeyin

Halen yürürlükte bulunan sosyal güvenlik sistemimiz, hizmet borçlanmalarına ciddi anlamda sınırlamalar getirmiştir. Halk içinde en yaygın olarak bilinenler "askerlik borçlanması" ve yurt dışında bulunan vatandaşlarımız için "yurt dışı hizmet borçlanması"dır. Bunun dışında istisnai olarak Emekli Sandığına yapılan hizmet borçlanmaları vardır. Bilindiği gibi, sosyal güvenlik sistemimizi reforme eden 5510 sayılı kanun TBMM'de kabul edildi ve maddelerinin çok büyük bir kısmı 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. Söz konusu kanunun önemli yönlerinden birisi de hizmet borçlanmaları; bu arada askerlik borçlanması sisteminde yapılan değişiklik olacaktır. ? Borçlanma yapılacak süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 41'inci maddesi ile sigortalıların borçlanma yapabilecekleri süreler şu şekilde belirtilmiştir. a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri, b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri, c) 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri, d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, f) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri, g) Grev ve lokavtta geçen süreleri ve Kurumca kabul edilecek sektörel veya genel ekonomik kriz dönemlerinde işvereni tarafından ücretsiz izinli sayılanların, her yıl için 3 ayı geçmemek üzere bu süreleri, h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri, ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri, Sigortalılar ile bunların hak sahipleri borçlanabileceklerdir. Borçlanma yapılacak sürelerden sadece askerlik borçlanmasını ele alıp diğerlerini gelecek haftalara bırakalım. Yılbaşına bırakmayın Mevcut duruma göre Sosyal Sigortalar Kurumuna, Bağ-Kur'a ve Emekli Sandığı'na askerlik borçlanması yapılmaktadır. Emekli Sandığının kendine özgü borçlanma yöntemi olmakla birlikte, askerlik borçlanması yapmak isteyen kamu çalışanları bulundukları derece ve kademe üzerinden aylıklarından kesinti yapılarak borçları ödenmektedir. Bağ-Kur sigortalıları ise, borçlanma primleri sigortalının talep tarihinde bulunduğu basamağın prim tutarları üzerinden hesaplanır. Borç tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödenir. Borçlanma primleri süresi içinde ve tam olarak ödenmezse borçlanma geçersiz sayılır. Borçlandırılan süre, sadece sigortalılık süresi olarak değerlendirilir, aylık bağlamaya esas ortalama gelir tutarının hesabında dikkate alınmaz. SSK'ya borçlanma sisteminde ödenen aylık prim miktarı asgari ücretin yüzde 20'si olarak hesaplanmaktadır. Örneğin; 20 ay askerlik borçlanması yapacak olan bir sigortalı 531 x %20= 106.2 YTL aylık 20 ay x 106.20 = 2.044.00 YTL toplam askerlik borçlanması ödeyecektir. SSK askerlik borçlanmasında da borç tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde defaten veya taksitler halinde ödenir. SSK'ya kısmi borçlanma yani askerlik süresinin tamamı değil de bir kısmı borçlanılabilir. Bağ-Kur'da ise kısmi borçlanma yoktur. Nasıl belirlenecek? Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren askerlik borçlanma sistemi tamamen değişiyor. Buna göre borç hesabı sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde geçerli olan prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır. Kanunun bu açıklamasını rakamlara dökersek durum daha iyi anlaşılacaktır. Yılbaşında yürürlüğe konacak asgari ücretin ne olacağını bilemediğimiz için bugün geçerli olan asgari ücret ve buna bağlı prime esas günlük alt ve üst sınırları dikkate alarak askerlik borçlanması hesabı yapalım. Bugün için asgari ücret 531 YTL'dir. Yani prime esas kazancın alt sınırın aylık miktarı 531 YTL'dir. Kanun gereği olarak prime esas kazancın aylık üst sınırı ise 531 x 6.5 =3.451.50 YTL olmaktadır. Askerlik borçlanması yapacak olan sigortalı aylık 531YTL ile 3.451.50 YTL arasında bir kazancı seçip bunun yüzde 32'si oranında prim ödeyecektir. Sigorta primine esas kazancın alt sınırından askerlik borçlanması yapmak isteyen bir sigortalının 20 ay askerlik süresi için ödemek zorunda olduğu toplam prim miktarını hesaplayalım; 531 x %32 =169.92 YTL aylık ve 169,92 x 20 =3.398,40 YTL toplam olarak askerlik borçlanma primi ödemek zorunda kalacaktır. Yukarıda yaptığımız hesaplama ile karşılaştıracak olursak 20 ay askerlik yapan ve bu sürenin tamamını asgari düzeyden borçlanmak isteyen bir sigortalı yılbaşından sonraya kalırsa yaklaşık 1.300 YTL daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacaktır. Ödeme süresi kısalıyor Son olarak hesaplana borcun ödeme süresinde yapılan değişikliğe dikkatlerinizi çekmek istiyorum. Gerçekten, gerek Bağ-Kur'a ve gerekse SSK'ya yapılan askerlik borçlanmalarında borcu ödem süresi altı ay olarak belirlenmiştir. Ancak, 5510 sayılı yasanın 1 Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girecek olan 41'inci maddesi ile askerlik borçlanmasında borç tebliğ edildikten sonra bir ay içinde ödenmesi zorunlu hale gelecek.