Bağ-Kur'lu yetim kıza çeyiz parası geliyor

Sosyal güvenlik reformu çerçevesinde getirilen düzenlemeler ile öteden beri şikayet konusu olan kurumlar arası farklı uygulamalara son verilmektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen ve 8 Mayıs 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Ekim 2008 tarihinden sonra yetim aylığı alan kız çocuklarına iki yıllık çeyiz parası verilecek. Halen devam eden uygulamaya göre SSK'lı olanların kız çocukları yetim aylığı alırken evlenmeleri halinde 24 aylık tutarını ceyiz parası olarak almaktadırlar. Emekli Sandığına tabi olan ve buradan yetim aylığı alan kız çocukları evlenmeleri halinde 12 aylık tutarı kadar çeyiz parası alıyorlar. Buna karşın Bağ-Kur'dan yetim aylığı alan kız çocuklarına böyle bir hak verilmemişti. Bağ-Kur'dan yetim aylığı alırken evlenen kız çocukları 1 Ekim 2008 tarihinden sonra evlenmeleri halinde iki yıllık aylık tutarını bir defaya mahsus çeyiz parası olarak alacaklar. Emekli Sandığından yetim aylığı alan kız çocuklarının çeyiz parası miktarı ise bir yıldan iki yıla (24 aya) çıkarılıyor. Emekli Sandığından ölen iştirakçinin dul eşi evlendiği takdirde ödenen ceyiz parası ise 1 Ekim tarihinden sonra kaldırılacak. Çeyiz parasının her üç kuruma tabi olanlar için tek bir düzenlemeye getirilmesi olumlu bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. İki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde bu süre için tekrar aylık veya gelir ödenmez. İkinci yılın sonunda, evlenen kız çocuğunun hissesi, anne veya baba ile varsa aylık almaya devam eden kardeş arasında hisseleri oranında dağıtılır. Evlilik toptan ödemesi alan kız çocuğu iki yıldan önce boşanırsa kendisine iki yıl tamamlanmadan aylık bağlanmaz. Toptan ödeme bir seferlik yapılır. İkinci evliliklerde toptan ödeme yapılmaz. Emekli çalışandan prim kesintisi Ülkemize mahsus sigorta kollarından birisi olan "sosyal güvenlik destek primi" emekli olduktan sonra da çalışmaya devam eden kişilerden yapılan prim kesintisi için kullanılmaktadır. Son günlerden çıkan haberlere göre, emekli olup çalışmaya devam edenlerin aylıklarından yüzde 35 kesinti yapılacağı belirtildi. Söz konusu haberi duyan emekliler ister istemez bir panik havası içinde bu kesintinin sebebini araştırmaya koyuldular. Peki, işin aslı nedir? Gerçekten emekli olup çalışmaya devam eden kişilerin emekli aylıklarından yüzde 35 kesinti yapılacak mı? Hemen belirtmeliyiz ki, bu haberler doğru değil. Kötü niyetli olarak olayları çarpıtma niyeti yoksa, ki biz olmadığını düşünüyoruz, bu haberler tamamen yanlış bilgilendirmeden kaynaklanıyor. Mevcut uygulamaya göre, emekli olduktan sonra işçi olarak iş sözleşmesiyle çalışmaya devam eden kişilerin aldıkları ücretler üzerinden yüzde 30 sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmaktadır. Örneğin; herhangi bir kurumdan emekli olan (A) şahsı, aylık brüt 1000 YTL ücret ile bir işveren yanında çalışmaya devam ediyorsa bu kişinin ücretinden (1000 YTL ) üzerinden yüzde 30 sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılıyor. Dikkat ediniz, bu kesinti aldığı emekli aylığı üzerinden değil, çalıştığı işyerinden aldığı ücretten kesiliyor. Bu kesinti yeni keşfedilmiş bir kesinti de değil. Yıllardan beri uygulana gelmektedir. 1 Ekim tarihinden sonra ise, söz konusu yüzde 30'luk kesintiye ilave olarak, yüzde 1 ila 6,5 arasında iş kazası ve meslek hastalığı sigorta koluna kesinti yapılacak. Emekli işçinin çalıştığı işyerindeki işin tehlikesine göre bu kesinti yüzde 1 de olabilir yüzde 6,5 da olabilir. Her hal ve şartta bu kesinti de kişinin emekli aylığından değil, çalıştığı işyerindeki ücretinden yapılacak. İş kazası geçirmesi halinde bu sigorta kolundan tedavi olacak. Emekli olup ticari faaliyette bulunan kişilerin durumu akla gelebilir. Gerçekten, emekli olduktan sonra bir şekilde ticari hayatın içine girilebileceği gibi, öteden beri ticari hayatın içinde olan kişilerin bu faaliyetlerine devam etmeleri de söz konusu olabilir. Bu kişiler için 1 Ekim tarihinden itibaren emekli aylıklarından yüzde 12'lik bir kesinti yapılacak. Bu kesinti tutarı yıllık yüzde bir artırılarak 2011 yılında yüzde 15'te sabitlenecek. Mevcut durumda, emekli olduktan sonra ticari faaliyetine devam eden Bağ-Kur emeklilerinin maaşından yüzde 10 kesinti yapılıyordu. Bundan sonra bu kesinti oranı yüzde 12'den başlayıp yüzde 15'e kadar devam edecek.