Çıraklık süresi emekliliğe sayılmaz

Siz okuyucularımızdan, stajyer olarak geçen dönemin prim ödemelerinin görünmediği yönünde yakınmalar ve buna yönelik sorular almaktayız. Bilindiği gibi 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu'nun 18. maddesinde Bakanlıkça ödenmesi gereken sigorta primleri, 4857 sayılı iş kanunu 39'uncu maddesine göre öğrencinin yaşına uygun asgari ücretin yüzde 50'si üzerinden hesap edilerek okul müdürlüğünce, sosyal sigortalar kurumuna ödenir hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre okulları ile çıraklık sözleşmesi yapılan öğrenciler bir işyerinde çırak olarak çalışmaya başlamaktadırlar. Stajyer ile çırak kavramı birbirinden farklıdır. Çıraklık meslek okullarında okuyan öğrenciler çırak olarak adlandırılmaktadırlar. İşyerleri ile çıraklık sözleşmesi yapılır. Bu öğrencilerin primleri Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ödenir. Sigortalı yapılmak zorundadırlar. Ancak, çırak öğrenciler için kısa vadeli sigorta kolu olarak adlandırılan iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası primi ödenmektedir. Kısa vadeli sigorta kollarından analık sigortası primi ödenmemektedir. Öte yandan çırak öğrenciler için emeklilikte geçerli olan ve uzun vadeli sigorta kollarlı olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmemektedir. İşte bu sebeplerden dolayı çırak öğrencilerin sigorta başlangıcında prim ödeme gün sayıları görünmemektedir. Çırak öğrenciler için işe giriş bildirgesi verilmektedir. Bu bildirge ile birlikte sigorta sicil numarası da verilir. Ancak, yukarıda açıkladığımız üzere, malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına prim yatırılmadığı için emeklilik işlemlerinde sigorta başlangıcı çıraklıktan dolayı çalışmaya başladığı tarih sayılmaz. Çıraklık devresinden sonra normal işçi olarak çalışmaya başlanılan tarih sigortalılık başlangıcı sayılacaktır. Sonuç olarak, çıraklıkta geçen devre emeklilik işlemlerinde sigortalılıktan sayılmamaktadır. Stajyerler sigortalı yapılmaz Stajyer öğrencilerin durumu çıraklardan daha farklıdır. Şöyle ki; Bazı okullardan mezun olabilmek için belirli bir dönem staj yapmak zorunludur. Bu zorunluluk okulun kendi ders programından kaynaklanmaktadır. Öğrencinin okuduğu okuldan dolayı zorunlu olarak yaptığı staj süresince işveren bu kişileri sigortalı yapmak zorunda değildir. Staj süresince okulun bilgisi dahilinde öğrenci bir işyerinde uygulama eğitimi görür. Ancak, o işyerinde sigortalı olmaz. Okulun zorunlu gördüğü staj süresi dışında öğrenci çalıştırılırsa sigortalı yapılması mecburidir. Örneğin, mühendislik bölümünde okuyan bir öğrenci, yaz tatili içinde zorunlu olarak bir ay staj yapması gerekirken staj yaptığı işyerinde üç ay çalışırsa, sonraki iki ayın sigortalı olarak gösterilmesi ve ücret ödenmesi gerekir. İşverenlerin cezai bir durum ile karşılaşmamaları için, stajer öğrencinin okulundan belge istemeleri ve staj sürelerine dikkat etmeleri gerekir. Aksi halde doğacak bütün hukuki sonuçlardan sorumlu olacaklardır. >>> Okuyuculara cevaplar * Hüseyin Bacanak- Verdiğiniz bilgilere göre isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalılığınız sona ermiş. Bağ-Kur prim borçlarının yeniden yapılandırılması için Bağ-Kur sigortalılığınızın devam ediyor olması veya devam ettiği süreye ait ödenmemiş borçlarınızın bulunması gerekiyor. Kanun çıkmadan önce sigortalılık sona erdiği için borç görünmeyebilir. Bağlı olduğunuz Bağ-Kur müdürlüğüne gidin ve borcunuzun olup olmadığını öğrenin. Borcunuz var ise yapılandırmadan yararlanabilirsiniz. * Hasan Demir- Tarım sigortanız ile Libya'da geçen çalışmalarınız çakışmaktadır. Bunun için Libya çalışmanızı borçlanmak için müracaat etmeyiniz. Ancak, 1987-1988 döneminde İsviçre'de geçen çalışmalarınızı yurtdışı hizmet borçlanması yolu ile borçlanabilirsiniz. Son olarak tarım ssk ödemesi yaptığınız için toplam prim ödeme süreniz 3600 gün olduğu zaman emekli olabilirsiniz. * Talip Avcı- Arabistan'da geçen çalışmalarınızı 3201 sayılı Kanuna göre borçlanabilirsiniz. Arabistan'da geçen çalışmalarınızın ayrıntısını Sosyal Sigortalar Kurumu'na ibraz etmeniz gerekiyor. O döneme ait çalışmalarınızı kaybetmiş olabilirsiniz. Ancak, Arabistan'da bulunan konsolosluk vasıtasıyla hizmetlerinizi alabilirsiniz. Bunun için çalıştığınız ildeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu'na müracaat etmeniz gerekiyor. Yazılı yapılan başvurulara cevap verilmektedir. * Yusuf Berkay- Bulgaristan'da bulunduğunuz süre içinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmadığınız için bu ülkede geçen çalışmalarınızı borçlanarak hizmet kazanabilmeniz mümkün değildir. Bilindiği gibi 3201 sayılı Kanun Yurtdışından Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Hizmetlerini Borçlanmasına imkan tanımaktadır. Ancak, Bulgaristan'da geçen askerlik hizmetinizi borçlanabiliyorsunuz. * Turhan Ay- Değerli okuyucumuz, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülmekte olan Sosyal Güvenlik Kanun tasarı ve tekliflerinin hiçbirinde ve hiçbir şekilde 14.700.YTL ödeyen emekli olabilir şeklinde bir ibare bulunmamaktadır. Kim tarafından ne amaçla çıkarıldığı bilinmeyen bu dedikodu sizin gibi birçok vatandaşımıza umut olmuştur. Halbuki, hiçbir sosyal güvenlik sistemi bu şekilde insanları emekli edemez. Böyle bir durum olsa ülke nüfusunun neredeyse tamamı emekli olur. Böyle bir şey ülkede kaosa sebep olur. Sosyal güvenliğin temel ilke ve kurallarına uymayan bu haberlere itibar etmemenizi tavsiye ediyorum. * Fatih Aydın- Bağ-Kur sigortalısı olduğunuz döneme ait bütün primlerinizi ödemişsiniz. SSK ile Bağ-Kur sigortalılığı arasında geçen hizmetlerinizi borçlanma yolu ile ödemeniz mümkün değildir. Geriye dönük Bağ-Kur primi ödeyerek hizmet kazanabilmeniz için öncelikle Bağ-Kur sigortalısı olmayı gerektirecek bir işte çalışmanız lazım. Yani, geçmiş yıllarda vergi mükellefi veya şirket ortağı olduğunuz halde Bağ-Kur primlerinizi ödememiş olmanız lazım. Aksi halde böyle bir ilişki yokken Bağ-Kur borçlanması yapılamaz.