Deniz iş yasasında itibarî hizmet

Sayım Karataş-1959 doğumluyum. Sigortaya 7.6.1977 tarihinde girdim. Deniz İş Kanunu'na göre çalışmaktayım. 1981-1987 yılları arasında toplam 35 ay ve 1991-1994 yılları arasında 9 ay deniz hizmetim var. 1994-2001 arasında 7.5 yıl deniz hizmetinde A2 ödenmemiş. Toplam 6000 gün prim ödeme hizmetim var. Ne zaman emekli olabilirim? Deniz İş Kanunu'na göre geçen çalışmalarımın normal çalışma gibi gösterilmesi karşısında ne yapabilirim? Cevap:Bilindiği gibi 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun ek 5. maddesinde sayılan bazı görevlerde geçen sigortalılık sürelerine, bu sürelerin her tam yılı için, ¨ oranında sigortalılık süresi olarak eklenir. Anılan ek 5. maddede gemi adamları, gemi ateşçileri, kömürcüler ve dalgıçlarda sayılmıştır. Deniz İş Kanunu'na göre gemi adamı, gemi ateşçisi veya kömürcü olarak çalıştıysanız hizmetinizin her bir yılı için 90 gün sigortalılık sürenize eklenecektir. Kesirlerin hesaplanmasında tam yıl 360 gün olarak alınır. Fiilen çalışılmış güne eklenecek itibari hizmet günü sayısının bulunmasında (çalışılan gün sayısı x 0.25) formülü uygulanır. Sosyal Sigortalar Kanununun ek 6. maddesinde ise, uzun vadeli sigorta kollarına tabi (malullük, yaşlılık ve ölüm) çalışmaların en az 3600 gününü bu işlerde geçiren sigortalılara yıllık 90 gün itibarı hizmet süresi verileceği hüküm altına alınmıştır. Buradan çıkan sonuç gemi adamı olarak en az 3600 gün (10 yıl) çalıştıktan sonra itibari hizmetten yararlanma hakkınız doğuyor. 10 yıldan az çalışması olanların bu haktan yararlanmaları mümkün değildir. 10 yıl çalıştıktan sonra 2.5 yıl itibarı hizmet kazanıyorsunuz. Ondan sonraki her yıl için 90 gün sigortalılık sürenize ilave edilecektir. Sizin verilerinize göre toplam 44 ay Deniz İş Kanunu'na göre ödeme yapılmış. Kalan 7.5 yılınız normal sigortalı gibi ödendiği için itibarı hizmetten yararlanamazsınız. Ancak gemi adamı olarak çalıştığınıza göre işvereninin bilerek veya bilmeyerek dört aylık sigorta dönem bordrosunda sizi normal sigortalı göstermiş. İşveren ile görüşerek durumu düzelttirebilirsiniz. Eğer kabul edilmezse bulunduğunuz yerin iş mahkemesine dava açmanızı öneririm. Deniz İş Yasası'na göre 10 yıl bildiriminiz yapılmış olsaydı emeklilik süreniz şimdi tamamlanmış oluyordu. Çünkü en az 2.5 yıl itibarı hizmet alacaktınız. Dolayısıyla 25 yıllık sigortalılık süresi tamamlanmış olacaktı. İtibarı hizmet olmadan en erken Haziran 2002 tarihinde emekli olabilirsiniz. Ayrıca Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği kademeli geçiş sürecini değerlendirmek gerekiyor. Yapılacak düzenlemenin sizi etkilemeyeceğini tahmin ediyorum. Asgari işçilik kalktı mı? Askondemir- 1 Temmuz 2001 tarihli yazımızda iki adet örnek Yargıtay kararına dayanarak asgari işçilik uygulamasının kalktığını yazdık. Asgari işçilik uygulaması 3917 sayılı yasa ile 1993 yılında yürürlüğe girmişti 3917 sayılı yasanın Sigorta Müfettişlerine vermiş olduğu asgari işçilik belirleme yetkisi, 4 Ekim 2000 tarihli 616 sayılı KHK ile kaldırılmıştır. Söz konusu KHK'de direk olarak asgari işçilik uygulamasının kaldırıldığı yazılmıyor. Ancak 3917 sayılı yasanın verdiği yetkilerin tamamı kaldırıldı. Yani nasıl, hangi kriterlere göre tespit yapılacak, prim nasıl tahsil edilecek, yaptırımı ne olacak, itiraz ve dava yollarının ne olacağı 161 sayılı KHK'de belli değil. Sadece asgari işçiliğin sigorta müfettişi tarafından belirleneceği yazılmış. Müfettişler asgari işçilik tespiti yapmış olsa bile kurumun tahsil etme şansı yok. Yargıtay iki kararında zaten bu yetkinin kalmadığını açık olarak sonuca bağladı. Kısa soru ve cevaplar İsmail Yalçın-Karabük: Bildiğiniz gibi son emeklilik yasası çıkmadan önceki şartlara göre 25 yıllık sigortalılık sürenizin tamamlanacağı 2003 yılında 5000 gün prim ödemesiyle emekli olmaya hak kazanacaktınız. Ancak şu an ne zaman emekli olacağınızı yapılacak olan yeni düzenleme belirleyecek. Prim ödeme gün sayınızı yükseltmeye devam ediniz. Cihan Doğanyıldız- Mektubunuzda prim gün sayınızı belirtmemişsiniz. 25 yıl sigortalılık süreniz Haziran 2002 tarihinde tamamlanıyor. 5000 günden fazla hizmetiniz varsa ve Haziran 2002 tarihine kadar yeni düzenleme yapılmazsa emekli olabilirsiniz. Şimdilik belirsizlik devam ediyor. D.Ö-Balıkesir: Son olarak hangi kuruma prim ödediğinizi yazmamışsınız. Eğer son 42 ay SSK'ya ödeme yaptıysanız, bu ay içinde emekli başvurunuzu yapabilirsiniz. 18 yaş öncesi hizmetiniz Nisan 1981 tarihinden önce olduğu için sigortalılık süresi ve gün sayısı olarak bu hizmetleriniz emeklilikte değerlendirilecektir. Ferdi Yüksel-Karabük: Vekil öğretmenliğinizi hangi şartlarda yaptınız bilmiyorum. Herhangi bir kuruma prim ödemesi yapıldıysa sigorta başlangıcınız vekil öğretmenlik süresinden kabul edilecektir. Emekli Sandığı'ndan ve çalıştığınız Milli Eğitim Müdürlüğü'nden araştırma yapabilirsiniz. Necati Şafak-Yozgat: SSK ve Bağ-Kur hizmet dökümlerinizi göndermişsiniz. Ancak 1992 yılından sonraki durumunuz belirsiz. Halen SSK'ya tabi prim ödüyorsanız ve Bağ-Kur'dan sonra toplam 1260 gün SSK hizmetiniz var ise, hemen emekli olabilirsiniz. Gün sayısına ihtiyacınız olmadığı için askerlik borçlanmasına gerek yoktur. Önemli olan son 42 ayın SSK'da geçmiş olmasıdır.