Emekli çalışanın yıllık izni

Soru-Yaklaşık sekiz yıldan beri çalıştığım işyerinden iki ay önce emekli oldum Ancak, aynı işyerinde çalışmaya devam ediyorum. Emekli olmam yıllık ücretli iznimde bir değişikliğe neden olur mu? Emeklilik nedeniyle yıllık ücretli izin süresi yeni işe giren işçiler gibi mi hesaplanır? Cevap: Sosyal güvenlik kurumlarının herhangi birinden emekli aylığı alan bir vatandaşımızın mevcut kanunlar çerçevesinde soysal güvenlik destek primi ödeyerek bir başka işte çalışma hakkı vardır. Ülkemizde, emeklilik yaşının düşük olması ve emekli aylığının yetersizliği gibi nedenlerle bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olanların önemli bir kısmı, aynı zamanda iş hayatına da devam etmektedirler. En genel anlamıyla emeklilik, çalışma gücü azalan bir işçinin, iş veriminin düşmesi nedeni ile çalışma hayatından çekilmesidir. Yukarıda belirttiğimiz gibi, ülkemizde emeklilik kararı çalışma gücünün azalmasına bağlı olarak değil, yasaların öngördüğü hizmet süresi ve yaş haddinin tamamlanmasına bağlı olarak verilmektedir. Erken emeklilik sosyal güvenlik kurumlarının aktüeryal dengesini bozduğu için aylıkların yetersiz kalmasına neden olmaktadır. Bunun sonucunda emeklilik hakkını kazananlar geçimlerini devam ettirebilmek için iş hayatına devam etmek zorunda kalmaktadır. Bu yazımızın konusu, emeklilerin neden çalışmak zorunda oldukları veya aylıkların yetersizlik sebepleri değildir. Konumuz, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçilerin İş Kanununa göre yıllık izin haklarının olup olmadığıdır. ? Yıllık izin süreleri Bilindiği gibi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 53'üncü maddesinde "Yıllık Ücretli İzin Hakkı" düzenlenmiştir. Buna göre, İş Kanunu kapsamına giren iş yerlerinde çalışan işçilerden iş yerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara yıllık ücretli izin verilir". Maddenin devamında hizmet sürelerin göre ne kadar izin verileceği açıklanmıştır. Hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 14 gün, beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 gün ve on beş yıl ve daha fazla olanlara 26 gün yıllık ücretli izin verilir. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. ? Yıllık izinde ayrım yok Bir işverenin yanında çalışan işçi, emekli olduktan sonra da 506 sayılı Kanuna göre, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edebilir. Bu durumda olanların hizmet akitleri sona ermediği için yıllık ücretli izin kullanırken, emeklilik öncesi sürelerde dikkate alınacaktır. Yani bu kişi 4857 sayılı Kanuna göre yıllık ücretli izin kullanırken emeklilik statüsünden dolayı herhangi bir hak kaybına uğramayacaktır. Bu noktada emekli olan ile normal çalışan arasında herhangi bir farklılık söz konusu değildir. Başka bir işverenin yanında çalışırken veya Emekli Sandığı ile Bağ-Kur'dan emekli olanların yeni bir işe girerek sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlamaları halinde, yıllık ücretli izin kullanmaları mümkündür. Bu kez yeni işe giren normal bir işçiye uygulanan kanun maddesi, bu durumda olanlar içinde geçerli olacaktır. Yani yıllık ücretli izin hesabında izin süresi belirlenirken, son olarak çalışmaya başladığı iş yerinde geçen hizmet süreleri dikkate alınacaktır. Başka bir işverenin yanında geçen hizmet süreleri normal çalışanlarda olduğu gibi emekli çalışanlar içinde hesaba dahil edilmeyecektir. Yıllık ücretli izin kullanmaya hak kazanmak için gerekli sürelerin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli iş yerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek gözönüne alınır. Nitelikleri gereği bir yıldan az süren mevsim ve kampanya işlerinde çalışanlara kanunun yıllık ücretli izine ilişkin hükümleri uygulanmaz. Toparlayacak olursak, aynı işverenin yanında 8 yıl hizmetiniz olduğu için yıllık 20 gün ücretli izin hakkınız bulunmaktadır. Emekli olmanız durumunuzda herhangi bir değişikliğe neden olmayacaktır. Normal işçiler gibi yıllık izin kullanabilirsiniz. İş Kanunu bu konuda emekli olan veya olmayan diye bir ayrım yapmamıştır. Yapması da düşünülemez. ------ Okuyuculara cevap... > Selim Harman- Sakatlık vergi indirim belgesinin bir kez alınması yeterlidir. Kamu veya özel sektör ayrımı yapmadan iş yeri değişiklikleri vergi indirim belgesinin tekrar alınmasını gerektirmez. Bilindiği gibi sakatlık oranı yüzde 40-60 arasında olanlar üçüncü derece sakat sayılmaktadır. Vergi indirimi de bu dereceye göre yapılır. Sizin için asıl önemli olan sakatlık vergi indirim belgesinden dolayı Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan daha erken ve avantajlı şartlar altında emeklilik hakkını kazanmaktır. > N. Akturk- Verdiğiniz bilgilere göre babanız 56 yaşını ikmal ettiği tarihte yaş haddinden emekli olmaya hak kazanacaktır. İhtiyarlık Sigorta Müdürlüğünde verilen bilgi doğrudur. SSK web sitesinde yaş haddinden emekli olma durumu dikkate alınmadan size cevap veriliyor. Dolayısıyla babanızın normal şartlarda emekli olması halinde 2010 yılını bekleyeceği varsayılıyor. Siz bu bilgiyi dikkate almayın. > N. Karanfil- Emekli aylıklarında normal sigortalılar ile isteğe bağlı sigortalıların aylıkları farklı hesaplanmamaktadır. Emekli aylığı miktarının hesabı yapılırken prim ödenen gün sayısı ve ödenen prim miktarı dikkate alınmaktadır. Sorunuzda bahsettiğiniz 531 YTL prim ödeme matrahı yani asgari ücret düzeyidir. Matrah üzerinden aylık bağlanması sözkonusu değildir. İlk emekli aylığı asgari ücrete eşit olacak kuralı yoktur. Bugünden annenizin ne kadar aylık alabileceğini hesaplamak mümkün değildir. > A. Fikret- İlk sigorta başlangıcınız 1975 olduğu için 25 yıl sigortalılık süresi ve en az 5000 gün prim ödeme şartlarını yerine getirerek emekli olabilirsiniz. Verilerinize göre her ikisi de tamamlanmış görünüyor. Ancak, Emekli Sandığı çalışmanızdan sonra en az 3,5 yıl daha SSK'ya prim ödemeniz gerekiyor. Emekli Sandığı'ndan ayrıldıktan sonra ne zaman 1260 gün (3,5) yıl prim ödeme şartını tamamlarsanız hemen emekli olabilirsiniz.