İleri yaşta olanların emekliliğinde kademe var

Soru: Babam 1957 doğumlu. İlk defa 2005 yılında Tarım Bağ-Kur primi ödemeye başladı. 1810 gün prim 2010 yılında başkasının yanında çalışmaya başladı ve 511 gün SSK primi ödendi. SGK'da çalışan bir arkadaşım Ek-5'ten bahsetti ve babamın Tarım işçisi sigortalısı olarak 3600 günden emekli olabileceğini söyledi. 2013 yılının nisan ayından bu yana babamın primlerini Ek-5 sigortası olarak ödüyoruz. Babam 3600 günle emekli olabilir mi?

İlk defa 1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olan kişilerin hangi sigorta statüsünden emekli olunacağında belirleyici unsur primi ödenen son yedi yıl sigortanın statüsüdür. Fiilen primi ödenen son yedi yıl primlerinin hangisi daha fazla ise ilgili kişi fazla olan statüden emekli olur. Son yedi yıl primlerinden SSK primi fazla olursa ilgili kişi SSK'dan Bağ-Kur fazla olursa ilgili kişi Bağ-Kur kapsamından emekli olur. Belirtelim ki; 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigorta primi Bağ-Kur sigorta statüsünde sayılır. Eski Tarım SSK yerine getirilen Ek-5 sigorta primi ise SSK statüsünde sayılmaktadır.

Mevzuatımızda normal emeklilik yanında bir de ileri yaştakiler için emeklilik düzenlemesi bulunmaktadır. İlk defa sigortalı olunan tarihe göre değişmekle birlikte normal emeklilik prim gün sayısı SSK statüsünde emekli olacaklar için 5000 gün ila 7200 gün arasında değişmektedir. Bağ-Kur statüsüne göre ise normal emeklilik prim gün sayısı erkekler için 9000 gün, kadınlar için ise 7200 gün ila 9000 gün arasındadır.

İlk defa sigortalı olunan tarihe göre belirlenmiş olan prim gün sayısını tamamlayamamakla birlikte ileri bir yaşa gelmiş olanlara kısmi emeklilik şartları dediğimiz yöntemle daha az prim ödenmesine rağmen emekli aylığı bağlanabilir. İleri yaşa geldiği için kısmi emeklilik şartlarından aylık bağlanmasında da ilk defa sigortalı olunan tarihe göre kademeli bir prim gün sayısı ve kademeli bir yaş uygulaması bulunmaktadır.

SSK şartlarına göre 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan ve ileri yaşa gelmiş olanlara 3600 gün primle emekli maaşı bağlanır. Bu durumda olanların emeklilik yaşı da ilk defa sigortalı olunan, erkekse 55 kadınsa 55 yaşı tamamlanan ve 3600 gün prim ödemesinin tamamlanmış olduğu tarihe göre tespit edilir. Bu yaş erkekler için 55 ila 60 yaş arası kadınlar için ise 50 ila 58 yaş arası değişmektedir. Ancak 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar açısından prim günü sabittir ve 3600 gündür. Ancak gerek yaşı gerekse prim gün sayısını tamamlamış olan kişilerin ayrıca ilk defa sigortalı oldukları tarihin üzerinden 15 yıllık bir süre de geçmiş olmalıdır.

İlk defa 8 Eylül 1999 tarihi ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan ileri yaştaki kişilerin SSK şartlarından emekli olabilmesi için ya 7000 gün prim ödemeleri ya da ilk defa sigortalı olunan tarihin üzerinden en az 25 yıl geçmiş olmak şartı ile en az 4500 gün prim ödenmiş olması gerekmektedir. 1 Mayıs 2008 tarihinden itibaren sigortalı olanlar açısından 25 yıl sigortalılık süresi şartı kaldırılmış olmakla birlikte prim gün sayısı da 1 Mayıs 2008 ila 31 Aralık 2008 tarihleri arası için 4600 gün, takip eden yıllar için de 5400 günü aşmamak üzere her yıl için artı 100 gündür.

İlk defa ne zaman sigortalı olunursa olunsun Bağ-Kur şartlarından emekli olacaklar açısından ödenmesi gereken prim gün sayısı 5400 gündür. Bağ-Kur şartlarından emekli olacaklar açısından emeklilik yaşı da erkekler için 55 ila 62 yaş arası, kadınlar için ise 50 ila 60 yaş arasında değişmekte ancak her durumda ödenmesi gereken prim gün sayısı 5400 günden az olamamaktadır.

İlk defa 8 Eylül 1999 tarihi ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan ileri yaştaki kişilerin SSK şartlarından emekli olabilmesi için ilk defa sigortalı olunan tarihin üzerinden 25 sene geçmesi şartı bulunması nedeniyle ileri yaşta bulunan ve bu dönemlerde ilk defa sigortalı olan kişiler açısından Bağ-Kur kapsamından emekli olmak daha avantajlıdır. Çünkü SSK şartlarından emeklilik için 25 yıl bekleme şartı Bağ-Kur kapsamından emeklilik için söz konusu değildir. Okurumuzun babasına tavsiyem, 5400 günü tamamlamasına 1260 gün kala Ek-5 sigortasını sonlandırması ve kalan 1260 gün için isteğe bağlı sigorta veya Tarım Bağ-Kur sigorta primi ödemesi ve yapmışsa askerlik süresinin de tamamını borçlanmasıdır.