İşyerinin devri ve intikali

Bilindiği gibi, 30 Ekim1987 tarihinden itibaren uygulanmakta olan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile ekleri, 16 Ocak 2004 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "Sosyal Sigortalar Kurumu Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin 88 inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. 1 Mayıs.2004 tarihi itibariyle yürürlüğe giren yeni "Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği" ile bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden birisi de işyerinin devri veya intikali halinde yapılacak işlemlerdir. Gerek 506 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin son fıkrasında, gerekse yeni Yönetmeliğin 5 inci maddesinin (b) fıkrasında, işyerlerinin devri veya intikali halinde, her işyeri için ayrı "işyeri bildirgesi" düzenleneceği öngörülmüştür. Bu hükümlere istinaden, işyerinin devri durumunda, devir alan işveren tarafından en geç devir tarihinde Sigorta Müdürlüklerine işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. İşverenin ölümü nedeniyle işyerinin mirasçılara intikal etmesi halinde ise yeni işveren (mirasçılar) tarafından ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. İşyerlerinin devri veya intikali durumunda yeni işverenler tarafından Kuruma işyeri bildirgesi verilmesi gerektiği halde, bu işverenler adına ayrıca işyeri dosyası açılmayacaktır. Yani, devir veya intikalden sonraki süreye ilişkin işlemlerin eski dosyadan yürütülmesine devam edilecektir. İşyerinin nakli Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliğin 11'inci maddesine göre, işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki veya aynı ilde diğer bir Kurum Ünitesinin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, işverence işyerinin nakledildiği yeri çevresine alan Üniteye en geç nakil tarihinde yeniden işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından 13 Mayıs 2004 tarihinde yayımlanan 16-318 Genelgeye göre işyerinin naklini Yönetmelikte öngörülen sürede, yani nakil tarihinden önce, SSK'ya bildirmeyen işverenlere 506 sayılı Kanunun 140 ıncı maddesinin (a) fıkrasına göre işlem yapılacağı belirtilmiştir. Yönetmeliğin 11 inci maddesinde, boşaltılan işyerinin bir ay içinde yazılı olarak Üniteye bildirileceği öngörülmüş olmakla beraber, bu yükümlülüğün zamanında yerine getirilmemiş olmasının cezai bir yaptırımı bulunmamaktadır. Örneğin; Edirne'de faaliyette bulunan işyerinin İstanbul-Kadıköy'e nakledilmesi halinde, işveren en geç nakil tarihinde Kadıköy Sigorta Müdürlüğüne işyeri bildirgesi vermek zorundadır. Aksi halde işveren idari para cezası ödemek durumunda kalacaktır. Ancak, aynı işveren ayrıldığı Edirne Sigorta Müdürlüğüne bir ay içinde bildirim yapmak zorunda olduğu halde, bu bildirimi yapmadığı takdirde idari para cezası ile karşılaşmayacaktır. Öte yandan, bir işverenin aynı ünitede işlem gören bir işyerinin yine aynı ünite bölgesine giren başka bir adrese nakledilmesi durumunda, yeniden işyeri bildirgesi düzenlenmeyecek, bu durumda sadece işyerinin nakledildiği yazılı olarak Kuruma bildirilecek ve buna göre işyeri tescil kayıtları güncellenecektir. Örneğin, Bakırköy Sigorta Müdürlüğünde işlem gören Bahçelievler de faaliyette bulunan işyerinin Zeytinburnu'nda bir adrese taşınması halinde, işveren adres değişikliğini bir dilekçe ile bildirdikten sonra başka bir işlem yapmayacaktır. Bildirimde gecikmesi halinde ise herhangi bir para cezası uygulanmayacaktır. İşyerinde çalışmaya ara verilmesi Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğin 12'nci maddesinde, "kapanma, terk veya tasfiye olmadığı halde, işyerinde en az (beş) yıllık bir süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı; işverenler tarafından bildirilen veya Kurumca yapılan teftiş ya da kontroller sonucu anlaşılan işyeri dosyalarının, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibariyle ilgili müdürlük tarafından işlemden kaldırılacağı ve taahhütlü bir yazıyla işverene bildirileceği öngörülmüş bulunmaktadır. Buna göre, işyeri dosyaları, kapsamdan çıkış fişi düzenlenmek suretiyle sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibariyle 506 sayılı Kanunun uygulama alanından çıkarılacak ve işlemlerinin tamamlanmasını müteakip işlemden kaldırılacaktır. Uygulamada, bazı işverenlerce verilen en son prim belgelerinde SSK'ya bildirilmiş olan sigortalıların tümünün işyerinden ayrıldıkları gösterilmekte, ancak sigortalı çalıştırılmaya ara verildiğine ilişkin dilekçe verilmediği görülmektedir. Bu halde de, sigortalı çalıştırılmaya ara verildiği hususunda dilekçe ile bildirimde bulunulmuş olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, işyeri dosyaları (5) yıl geçmesini müteakip, prim belgelerinde en son sigortalı çalıştırıldığı bildirilen tarih itibariyle kanun kapsamından çıkarılacaktır. Ayrıca, Kurumca yapılan kanun kapsamından çıkış işleminin sonucu, işverenin bilinen adresine taahhütlü bir yazı ile bildirilmektedir. İşyeri dosyası kanun kapsamından çıkarılan işyerlerinde (5) yıldan sonraki bir sürede aynı veya başka bir işverence yeniden sigortalı çalıştırılması halinde, yeni işyeri dosyası açılmaktadır.