Kadın işçilerin doğum izni
Çalışma hayatının içinde bulunan kadın işçilerimizin doğum yapmaları halinde çalışma ve süt izni konusu 4857 sayılı İş Kanunu'nun 74'üncü maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile daha önce 12 hafta olan doğum öncesi ve doğum sonrası çalıştırma yasağı Avrupa Birliği hukuku müktesebatına uygun olarak 16 haftaya çıkartılmıştır. Çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenerek 10 hafta olarak uygulanacaktır. Ayrıca, sağlık durumu uygun olduğu takdirde ve doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabileceği ve çalışılan sürelerin doğum sonrası sürelere eklenmesi suretiyle, kadın işçilerin özellikle çocuğuna bakabilmeleri açısından ihtiyaç duydukları doğum sonrası iznin 11 haftaya kadar arttırılması imkanı sağlanmıştır. Hamile işçileri hafif işte çalıştırın İş Kanunu ile hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için izin verileceği hükme bağlanmış; ayrıca, hekim raporu ile kanıtlandığı takdirde hamile kadın işçinin hamilelik süresince, ücretinden bir indirim yapılmaksızın, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılması yükümlülüğü getirilmiştir. İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verileceği ve bir yaşından küçük çocuklarını emzirebilmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni kullandırılacağı hükme bağlanmıştır. Bu hükümlere aykırı olarak doğumdan önceki ve sonraki sürelerde gebe veya doğum yapmış kadınları çalıştıran veya ücretsiz izin vermeyen işveren veya işveren vekiline idari para cezası verilmektedir. Cezalı duruma düşmemek için bu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Doğum parası 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 49'uncu maddesi İş Kanununa uygun olarak değiştirilmiştir. Buna göre; "Kendisi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün analık sigortası primi ödenmiş bulunan sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise, doğumdan önceki sekiz haftaya iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için geçici işgöremezlik ödeneği verilir. Kadın sigortalının isteği ve doktorun onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, çalışılan süreler kadın sigortalının doğum sonrası sürelerine eklenir." Sigortalı kadınlara, doğum öncesi ve sonrası işyerinde çalışmadığı 8 er haftalık (56+56 gün) süreler için, çoğul gebelik (ikiz gibi) halinde ise, doğum öncesi 10, doğum sonrası 8 haftalık (70+ 56 gün) süreler için analık geçici işgöremezlik ödeneği ödenecektir. Doğum öncesi 8 veya çoğul gebelik halinde 10 haftalık istirahate ayrılan, ancak daha önce doğum yapan sigortalıya doğum öncesi istirahatının başlangıç tarihinden doğum tarihine kadar gebelik geçici işgöremezlik ödeneği ödenecek, analık geçici işgöremezlik ödeneği ise 56 günü geçmeyecektir. Örneğin: 01.04.2006 tarihinde 8 haftalık doğum öncesi istirahate ayrılan ve 15.05.2006 tarihinde doğum yapan sigortalıya 01.04.2006-14.05.2006 tarihleri arası gebelik geçici işgöremezlik ödeneği ödenecek, analık (doğum sonu) geçici işgöremezlik ödeneği ise 56 günü geçmeyecektir. Doğum öncesi istirahate ayrılan, ancak doğumu 56 veya 70 günden sonra olan sigortalılara bu sürelerden fazla gebelik geçici işgöremezlik ödeneği ödenemeyeceğinden aşan süre hastalık sigortası kapsamında değerlendirilecektir. Örneğin: 01.04.2006 tarihinde doğum öncesi istirahatine ayrılan sigortalı 03.06.2006 tarihinde doğum yaparsa, 01.04.2006-07.04.2006 tarihleri arasındaki süre hastalık sigortası, 08.04.2006-02.06.2006 tarihleri arasındaki süre ise analık sigortası kolundan değerlendirilecektir. Doktor raporu ile çalışma Sigortalı kadının, doğumuna üç hafta kalıncaya kadar işyerinde çalışabilme ve çalıştığı sürelerin doğum sonuna ilave edilmesi imkanı getirilmiştir. Ancak bu hükümden yararlanabilmek için sağlık durumunun doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışmasına uygun olduğuna dair sağlık raporunun olması gerekmektedir. Örneğin; Doğumuna 8 veya çoğul gebelikte 10 hafta kaldığı ve 3 hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor alan kadın sigortalının işyerinde çalıştığı 35 gün, doğum sonuna ilave edilerek doğum sonu işgöremezlik ödeneği 91 gün olarak, çoğul gebelik (ikiz vb) ise 49 gün doğum sonuna ilave edilerek doğum sonrası 105 gün olarak ödenecektir. Doğum tarihinin yanlış hesaplanması Sigortalı kadının doğum tarihinin, herhangi bir sebeple doğru olarak saptanamaması nedeniyle, doğum öncesi 56 veya 70 günlük istirahatine geç başlaması yada doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor olmaksızın işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde ise, gebelik geçici işgöremezlik ödeneğinin işyerinde çalışmadığı tarihten itibaren 56 veya 70 günden daha az verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, doğum öncesi kullanamadığı sürelerin doğum sonrasına ilave edilmesi sözkonusu değildir. Örneğin; Doğum tarihi doğru olarak tespit edilemediğinden 09.04.2006 tarihinde doğum öncesi istirahatine ayrılan sigortalı kadın 14.06.2006 tarihinde doğum yaparsa, sigortalıya 09.04.2006-13.05.2006 tarihleri arası (35 gün) için gebelik geçici işgöremezlik ödeneği, 14.05.2006 tarihinden itibaren de 56 gün doğum sonu geçici işgöremezlik ödeneği ödenmesi gerekmektedir. Doğumuna 8 hafta kaldığı ve 3 hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor alan sigortalı kadın, üç haftadan önce doğum yaparsa işyerinde çalışmadığı süre kadar gebelik işgöremezlik ödeneği ödenip rapor tarihi ile işgöremezlik ödeneğinin başladığı tarih arasındaki süre doğum sonrasına ilave edilir. Yine doğumuna 8 hafta kaldığı ve 3 hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor alan sigortalı kadın üç haftadan daha uzun bir süre sonra doğum yaparsa işyerinde çalışmadığı gün kadar gebelik geçici işgöremezlik ödeneği ödenir. Sigortalı kadına 56, çoğul gebelikte 70 günden fazla gebelik geçici işgöremezlik ödeneği ödenemiyeceğinden, 56 veya 70 günden, ödenen gebelik geçici işgöremezlik süresi düşülerek kalan süre doğum sonrasına ilave edilir. ------ >>> KİTAP TANITIMI İş Hukuku hakkında her şey Bu köşemizde sosyal güvenlik ve iş hukuku alanında yayımlanan eserlerin tanıtımını yapıyoruz. Bu tanıtımdan amacımız öncelikle okuyucuyu yeni çıkan kitaplar hakkında bilgilendirmektir. İkinci olarak gerçekten büyük emek ve özveri ile hazırlanan bu eserlerin yazarlarına küçük bir katkıda bulunmaktır. Bu hafta sizlere İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından yayınlanan ve SSK Başkanlığı Sigorta Müfettişi Resul Kurt tarafından hazırlanan "İş Hukuku Mevzuatında Usul ve Esaslar, Uygulamalar, Sorunlar, Çözümler, Yargı Kararları" adlı kitap hakkında bilgi vermek istiyorum. Söz konusu kitap, klasik iş hukuku kitaplarından farklı olarak uygulamada sıkça karşılaşılan sorunlara çözüm niteliğinde hazırlanmıştır. Ayrıca konuyla ilgili uygulama belgeleri ile dilekçe-yazışma örnekleriyle zenginleştirilerek 2005-2006 yılı Yargıtay kararlarına da yer verilmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu ile ilgili olarak 30'dan fazla yönetmelik yayımlanarak yasanın uygulanmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Öte yandan iş hukuku mevzuatında çok fazla incelenmeyen "Basın İş Hukuku" ve "Deniz İş Hukuku" da kitaba alınarak bu yöndeki eksikler de tamamlanmıştır. Ayrıca, uzun bir zamandan beri tartışılan Kıdem Tazminatı Fonu Kanun Tasarısı metni de kitaba eklenerek ilgilenenlerin istifadesine sunulmuştur. Tamamen uygulamaya dönük hazırlanarak dilekçe, yazışma örnekleri ve yargı kararlarına yer verilmek suretiyle zenginleştirilerek uygulamacıların tüm ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde hazırlanmış 1024 sayfadan oluşan "İş Hukuku Mevzuatında Usul ve Esaslar, Uygulamalar, Sorunlar, Çözümler, Yargı Kararları" adlı kitabı edinmek isteyen okuyucular İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) Kurtuluş Cd. No: 152 Kurtuluş/İstanbul adresinden temin edebilirler.